Է․Ղազարյանի դասագրքից էջ 177 -ից,խնդիրներ՝134-136
134.
F-75կգ=735Ն | p=F/S=735Ն/0.035մ²=21000Պա
S-0.035մ² |
————-
p-?
135.
F-5տ=5000կգ=49000Ն | p=F/S=49000Ն/1.4մ²=35000Պա
S-1.4մ² |
————-
p-?
136.
F-75կգ=735Ն | S=1.75մ×10սմ=(1.75×1000)×10=17500
17500×2=35000
35000/1000=35
p=F/S=735Ն/35մ²=21Պա
————-
p-?
Աշխատանքի նպատակը. Փորձով ստուգել, թե ուժերի և նրանց բազուկների ի՞նչ հարաբերակցության դեպքում լծակը կմնա հավասարակշռության մեջ:
Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր. լաբարատոր լծակ, ամրակալան, բեռների հավաքածու, չափաքանոն, ուժաչափ:
Լծակի կանոնը. Լծակը կմնա հավասարակշռության մեջ, եթե նրա վրա ազդող ուժերի մոդուլները հակադարձ համեմատական են այդ ուժերի բազուկներին: Բանձևը կլինի F1/F2=l2/l1
Լծակը ամացրեցի ամրակալային այնպես, որ այն ազատ պտտվի ազատ պտտվի իր առանցքի շուրջը: Լծակի ծայրերի մանեկների պտտման միջոցով լծակը հավասարակշռեցի հորիզոնական դիրքում: Պտտման առնցքից որոշակի հեռավորությամբ լծակի աջ բազուկից կախեցի երկու ծանրոց որևիցե տեղում, իսկ ձախ բազուկից կախեցի մեկ ծանրոց և այն տեղափոխելով գտա այն տեղը որտեղից կախելով լծակը եղավ հավասարակշռության մեջ:Չափեցի այս տեղերի և պտտման առանցքի հեռավորությունները՝ l1-ը 7 l2-ը: Ուժաչափով չափեցի երկու ծանրոցի և մեկ ծանրոցի վրա ազդող ուժերը: Արդյունքները գրանցեցի ներքևի աղուսյակում:
Այս փորձը կատարելուց հետո գալիս ենք այն եզրակացության, որ կանոնը ճիշտ է և գործում է։
Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I >>-ից էջ51-ից 54 խնդիրները։
Տարբերակ 1
I Պատ.՝1
II Պատ.՝3
III Պատ.՝2
IV Պատ.՝1
V F=54կՆ=54000Ն
p=40000 Պա
S=F/p=54000Ն/40000Պա=1,35Մ²
Պատ.՝2
Տարբերակ 2
II
III 2
IV 2
V
Տարբերակ 3
I Պատ.`2
II Պատ.՝3
III Պատ.՝2
IV Պատ.՝2
V
Տարբերակ 4
I
F=14000Ն
S=2մ²
p=F/S=14000Ն/2մ²=7000Պա
Պատ.՝1
II Պատ.՝1
III Պատ.՝5
IV Պատ.՝3
V
F=0,96կՆ=960Ն
S=0.2մ²
p=F/S=960Ն/0.2մ²=4800Պա
Պատ.՝4
Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I >>-ից էջ81ից մինչև էջ85։
Տարբերակ 1
I Պատ.՝3
II
F-6Ն | A=Fs=6Ն×2մ=12Ջ
s-2մ | Պատ.՝3
——————–
A-?
III
s-5մ | F=A/s=20Ջ/5մ=4Ն
A-20Ջ | Պատ.՝1
———
F-?
IV
F-5000Ն | A=Fs=5000Ն×200մ=1000000Ջ=1000կՋ
s-200մ | Պատ.՝4
—————-
A-?
V
s-5մ | F=gm=9,8Ն/կգ×10կգ=98Ն
m-10կգ | A=Fs=98Ն×5մ=490Ջ
——————-
A-?
VI
F-60Ն | A=Fs=60Ն×50մ=3000Ջ
s-50մ | Պատ.՝1
——————-
A-?
VII
V-0.5մ³ | m=Vρ=0.5մ³×1500կգ/մ³=750կգ
ρ-1500կգ/մ³ | F=gm=10Ն/կգ×750կգ=73500Ն
s-4մ | A=Fs=7500Ն×4մ=30000Ջ
————— Պատ.՝3
A-?
Տարբերակ 2
I Պատ.՝1
II
F-8Ն | s=A/F=32Ջ/8Ն=4մ
A-32Ջ | Պատ.՝3
—————
s-?
III
s-3մ | F=A/s=12Ջ/3մ=4Ն
A-12Ջ | Պատ.՝3
———
F-?
IV
F-2500Ն | A=Fs=2500Ն×400մ=1000000Ջ=1000կՋ
s-400մ | Պատ.՝4
——————-
A-?
V
F-100Ն | A=Fs=100Ն×5մ=500Ջ
s-5մ | Պատ.՝2
——————-
A-?
VI
m-200գ=0.2 | F=gm=10Ն/կգ×0.2կգ=2Ն
s-1մ | A=Fs=2Ն×1մ=2Ջ Պատ.՝3
——————-
A-?
VII
V-0.1մ³ | m=Vρ=0.1մ³×1600կգ/մ³=160կգ
ρ-1600կգ/մ³ | F=gm=10Ն/կգ×160կգ=1600Ն
s-5մ | A=Fs=1600Ն×5մ=8000Ջ
————— Պատ.՝1
A-?
Տարբերակ 3
I Պատ.՝3
II Պատ.՝2
III
Պատ.՝1
IV
F-500Ն | A=Fs=500Ն×2մ=1000Ջ
s-2մ | Պատ.՝4
——————-
A-?
V
m-250կգ | F=gm=10Ն/կգ×250կգ=2500Ն
s-2մ | A=Fs=2500Ն×2մ=5000Ջ Պատ.՝3
——————-
A-?
VI
VII
Տարբերակ 4
I
Պատ.՝3
II
F-20Ն | A=Fs=20Ն×5մ=100Ջ
s-5մ | Պատ.՝1
——————-
A-?
III
F-2Ն | s=A/F=10Ջ/2Ն=5մ
A-10Ջ | Պատ.՝3
—————
s-?
IV
F-125Ն | A=Fs=125Ն×80մ=10000Ջ
s-80մ | Պատ.՝4
——————-
A-?
V
F-5Ն | A=Fs=5Ն×1000մ=5000Ջ
s-1000մ | Պատ.՝3
——————-
A-?
VI
m-60կգ | F=gm=10Ն/կգ×60կգ=600Ն
s-5մ | A=Fs=600Ն×5մ=3000Ջ Պատ.՝1
——————-
A-?
VII
V-0.25մ³ | m=Vρ=0.25մ³×2000կգ/մ³=500կգ
ρ-2000կգ/մ³ | F=gm=10Ն/կգ×500կգ=5000Ն
s-6մ | A=Fs=5000Ն×6մ=30000Ջ
————— Պատ.՝3
A-?
Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ էջ174 -ի խնդիրներ107-ից մինչև110
107.
A=Fs=20Ն×5մ=100Ջ
108.
s=A/F=32Ջ/8Ն=4մ
109.
s-5մ | F=gm=9,8Ն/կգ×10կգ=98Ն
m-10կգ | A=Fs=98Ն×5մ=490Ջ
——————-
A-?
110.
1.Ե՞րբ է ֆիզիկայում օգտագործվում <<աշխատանք>> հասկացողությունը
Ֆիզիկայում աշխատանք հասկացողությունը օգտագործվում է միայն այն ժամանակ, եր դիտարկվում է մարմնի շարժումը որևէ ուժի ազդեցությամբ: Այդ դեպքում կատարվում է մեխանիկակն աշխատանք:
2.Ի՞նչ մեծություններից է կախված մեխանիկական աշխատանքը
Այն կախված է ուժից : Առանց ուժի չի կատարվում մեխանիկական աշխատանքը:
3.Ինչպե՞ս հաշվել աշխատանքը:Ո՞րն է աշխատանքի բանաձևը
A=Fs
4.Ի՞նչ միավորով է արտահայտվում աշխատանքը, միավորների ՄՀ-ում
Դա Ջ-ն է որը կարացվում է ջոուլ:
5.Ի՞նչն է կոչվում հզորություն
Այն մեծությունը, որը հավասար է աշխատանքի հարաբերությանը այն ժամանակամիջոցին որի ընթացքում կատարվել է աշխատանքը:
6.Ինչպե՞ս հաշվել հզորությունը:Ո՞րն է հզորության բանաձևը և միավորը
N=A/t
7.Ինչպե՞ս հաշվել աշխատանքը՝իմանալով հզորությունը և աշխատանքը կատարելու ժամանակամիջոցը
Լեոնարդո դա Վինչին (1452 – 1519 թթ.) ոչ միայն Վերածննդի դարաշրջանի հռչակավոր նկարիչ էր, քանդակագործ ու ճարտարապետ, այլ նաև բոլոր ժամա նակների մեծագույն ճարտարագետ-գիտնականն է, որի գյուտերը, գաղափարները և հանճարեղ կռահումները մի քանի հարյուրամյակ առաջ են անցել իր ժամանակից:
Նա սերունդներին թողել է ավելի քան 7 հազար ձեռագիր էջեր, որոնք լի են զարմա- նահրաշ սարքերի, գործիքների, մեքենաների, ճարտարագիտական կառույցների գծագրերով և նախագծերով: Նա է հնարել ինքնաթիռի, սուզանավի ուղղաթիռի, տանկի, գոլորշու ուժով կրակող թնդանոթի նախատիպերը, նախագծել մետաղա- գործական վառարաններ, շարժական կամուրջներ, տպագրական, փայտամշակ ման, հողափոր և այլ մեքենաներ: Որպես գիտնական և ճարտարագետ՝ Լեոնարդո դա Վինչին հարստացրել է ժամանակի գիտության բոլոր ոլորտները:
Մեծ է նրա ներդրումը նաև շփման գիտական ուսումնասիրման բնագավա- ռում: Այս փաստը բացահայտվել է այն բանից հետո, երբ XX դարի երկրորդ կեսին Մադրիդի ազգային գրադարանում պատահաբար հայտնաբերել են Լեոնարդո դա Վինչիի երկու չհրատարակված ձեռագրերը, որոնք նվիրված են շփման ուսումնա սիրմանը:
Ձեռագրում շփման երևույթի հայտնի հետազոտողներ Գիյոմ Ամոնտոնից 200 տարի, իսկ Շառլ Կուլոնից շուրջ 300 տարի առաջ Լեոնարդո դա Վինչին գրում է «շփման ուժը կախված է հպվող մակերևույթների նյութի տեսակից, մշակման աստիճանից և կախված չէ հպվող մակերևույթների մակերեսից, այն ուղիղ համեմա տական է բեռի կշռին և կարելի է փոքրացնել շփվող մակերեսների միջև հոլովակներ դնելով կամ քսայուղերով»: Այս մեջբերման մեջ իրապես ներկայացված են շփման ուժերի մասին այսօր հայտնի, բազմիցս ստուգված և հաստատված գիտական փաստերը:
Անդրադառնալով մեքենաներում շփման փոքրացման որոշակի խնդիրների՝ Լեոնարդոն ուշադրություն է դարձրել շփվող հանգույցներում գլորման մարմիննե- րի օգտագործմանը: Այս մոտեցումը հնարավորություն է տվել նրան համարելու գնդիկավոր և հոլովակավոր առանցքակալների հայտնագործության հեղինակ:
Իսկական գիտական սենսացիա էր նաև այդ ձեռագրերից մեկում հայտնա բերված մետաղական քսուք համաձուլվածք պատրաստելու բաղադրատոմսը (3 մաս պղինձ և 7 մաս անագ)։ Բանն այն է, որ գրեթե նույն բաղադրությամբ առա- ջին դյուրահալ քսուք համաձուլվածքը 1839 թ. արտոնագրել է Այզեկ Բաքիտը՝ Լե- ոնարդո դա Վինչիից շուրջ 300 տարի անց: Այդ համաձուլվածքը, որը կոչվում է բաքիտ, լայնորեն օգտագործվում է տարբեր մեքենաների առանցքակալներում:
(1) Պողպատից, արույրից և թուջից պատրաստված երեք գնդիկներ
ունեն նույն ծավալները: Դրանցից որի՞ զանգվածն է ամենափոքրը.
(2) էքսկավատորի շերեփը միանգամից 1,5մ3 հող է վերցնում: Որքա՞ն է
վերցված հողի զանգվածը, եթե նրա խտությունը 2600կգ/մ3 է
1, 1,7տ 2 , 2,7տ 3, 3,9տ 4, 1733տ 5 , 2,8տ
(3) Ցինկի և կապարի համաձուլվածքի խտությունը 8100կգ/մ3 է: Որքա՞ն
է այդ համաձուլվածքից պատրաստված 16,2կգ զանգվածով չորսուի ծավալը:
1, 1,Յմ3 2. 0,002մ3 3, 0,0002մ3 4, 500մ3 5, 5մ3
(4) Օրվա ընթացքում մարդը ներշնչում է 16մ3ծավալով օդ: Յաշվեք այդ օդի զանգվածը:
1 « 20,6կգ 2, *12,4կգ 3, * 0,08կգ 4,, *1,2կգ 5, « 2կգ
Շփման առկայությունը հաստատելու համար պետք է դիտարկենք և բերենք օրինակ
սեղանին դրված գիրքը ՝ նրա վրա ազդող հորիզոնական ուղղված ուժով:
շփման ուժի մեծության և շփվող մարմինների ողորկության աստիճանից
դադարի շփման ուժը, սահքի շփման ուժը և գլորման շփման ուժը
4.Օրինակներով ցույց տալ,որ միևնույն պայմաններում գլորման շփման ուժը փոքր է սահքի շփման ուժից:
Օրինակ՝երբ քարը գլորենք թեկ մակերևույթի վրայից, ապա նրա արագությունը գնալով մեծանում է շփման ուժի նկատմամբ:
5.Բերել շփման դրսևորման օգտակար օրինակներ
Եթե շփման ուժը չլիներ, ապա օրինակ ավտոմեքենային հնարավոր չէր արգելակել:
6.Բերել շփման դրսևորման վնասակար օրինակներ
Եթե շփման ուժը կա, ապա մարդը չի կարող տեղափոխել մի ծանր իր:
7.Ինչպես կարելի է մեծացնել շփումը
մակերևույթը դարձնել խորդուբորդ:
8.Ինչպես կարելի է փոքրացնել շփումը
մակերևույթը ինչքան հնարավոր է հարդեցնել:
9.Բերեք օրինակներ,երբ մարմնի վրա միաժամանակ ազդում է մի քանի ուժ;
Օրինակ թուղթը, երբ պատուհանից կցենք, ապա նրա վրա կազդեն և ծանրության ուժը և օդի դիմադրողականությունը:
10.Որ ուժն է կոչվում համազոր:
Այն ուժը, որ մարմնի վրա ունենում է նույն ազդեցություն, ինչ մի քանի ուժերը միասին ազդելիս, կոչվում է այդ ուժերի համազոր:
11.Ինչպես է ուղղված մի ուղով միևնույն կողմն ուղղված երկու ուժերի համազորը,և ինչպես է որոշվում նրա մոդուլը:
Նրանց համազորը ուժը ուղղված է նույն ուղղությամբ և որոշվում է այդ երկու թվերի մոդուլների գումարով:
12.Ինչպեսէուղղվածմիուղովհակառակկողմերուղղվածերկուուժերիհամազորը,և
ինչպես է որոշվում նրա մոդուլը:
Նրանց համազորը ուժը ուղղված է հակառակ ուղղությամբ և որոշվում է այդ երկու թվերի մոդուլների հանումով:
13.ինչպես է շարժվում մարմինը նրա մի կետում կիրառված,մոուլով հավասար և հակառակ ուղղված երկու ուժերի ազդեցությամբ:
Նրա արագությունը չի փոփոխվում:
Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I >>-ից էջ45-ից մինչև էջ 51
15.
Տարբերակ 1
I
II
III
Վագոնները քաշելու ուժ-320կՆ | F=F₁-F₂=320-180=140 Պատ.՝1
|
Դիմադրության ուժ-180կՆ |
—————————-
F-?
IV Պատ.՝4
V Պատ.՝2
Տարբերակ 2
I
II
III Մարզիկի զանգված-80կգ | 80կգ+60կգ=140կգ
| F=mg=140կգ·9.8Ն/կգ=1372Ն
մետաղաձողի զանգված-60կգ | Պատ.՝3
—————————–
F-?
IV
Երեխաների սահնակը քաշելու շարժման ուղղությամբ ուղղված ուժերը-7Ն, 9Ն
Դիմադրության ուժը-14Ն|
F=F₁+F₂=9Ն+7Ն=16Ն
F=F₁-F₂=16Ն-14Ն=2Ն Պատ.՝4
—————————
F-?
V Մարմինը երկու իրար հավասար և հակառակա ուղղված ուժերի ազդեցությամբ գտնվում է դադարի վիճակում: Պատ.՝1
Տարբերակ 3
I
II F=F₁+F₂=15Ն+20Ն=35Ն Պատ.՝4
III Ջերմաքաշերի ուժը-250կՆ, 110կՆ
F=F₁+F₂=250կՆ+110կՆ=360կՆ Պատ.՝2
—————————-
F-?
IV դեպի աջ ուղղված նույն գծի ուժեր-16Ն, 2Ն | F=F₁+F₂=16Ն+2Ն=18Ն
դեպի ձախ ուղղված ուժ-20Ն | F=F₁-F₂=20Ն-18Ն=2Ն Պատ.՝4
—————————-
F-?
V Մարմնի վրա ուժի ազդեցությունը կախված է մոդուլից, նրա ուղղությունից և կիռարման կետից: Պատ.՝4
Տարբերակ 4
I
II
III Մարդու զանգված-75կգ | 75կգ+25կգ=100կգ
բեռի զանգված-25կգ | F=mg=100կգ·10Ն/կգ=1000 Պատ.՝1
——————————
F-? (ընդունելով g=10Ն/կգ)
IV
V
Մանվելյան Շուշան 