Day: 06.03.2024

• Ի՞նչ դեր ունի մետղաձուլությունը ժամանակակից կյանքում և տնտեսության մեջ:

Այն յուրքանաչյուն երկրի տենտեսական և ռազմական հզորության հիմքն է:

• Ի՞նչպիսի փոխադարձ կապեր կան մեքենաշինության և մետաղաձուլության միջև:

Ես կարծում եմ, որ մեքենայաշինության օգնությամբ մետաղաձուլությունը ավելի արագ է իրականացվում և ավելի շատ է արդյունք տալիս: Իսկ մետաղներով ստանում են ավելի շատ մեքենաներ: Այդպես ստացվում են փոխադարձ կապեր:

• Քարտեզի վրա նշել այն երկրները, որոնք առաջատար են մեքենաշինության ոլորտում:
  

• Քարտեզի վրա նշել այն երկրները, որոնք առաջատար են Էեկտրաէներգիայի արտադրությամբ:

• Քարտեզի վրա նշել այն երկրները, որոնք առաջատար են երկաթաքարի արդյունահանմամբ:

• Բնութագրեք թե ովքեր են Պարույր Սկայորդին, Երվանդ Սակավակյաց, Տիգրան Երվանդյանը, Կյուրոս Մեծը, Դարեհ առաջինը, Քսենոփոն, սատրապ, արքայական ճանապարհ
• Ինչպես հաջողվեց Պարույր Սկայորդուն ճանաչվել հայոց արքա և հաստատվել հայոց գահին:

Գործուն մասնակցության համար Մարաստանի արքաի կողմից թագադրվում է և ճանաչվում է հայոց թագավոր:

• Ինչ դեր ունեցան Երվանդ Սակավակյացը և Տիգրան Երվանդյանը Հայաստանի ինքնուրույնության գործում:

Երվանդը վերակազմավորում է բանակը այն կազմված է լինում 40 հազարանոց հետևակից 8 հազարանոց հեծելազորից: Նրանք երկուսն էլ սկսում են լայնացնել տարածքները:

• Ինչ մեթոդներ օգտագործեց Դարեհը իր կայսրության միասնականությունը պահելու համար: Ինչպես էր ազդում նրա քաղաքականությունը Հայաստանի վրա:

Նրա զորքը ստիպված 5 ճակատամարտ տվեց հայերի հետ և վերջինից հետո միայն հայերը ընդունեցին նրա գերիշխանությունը:

• Ինչպես հաջողվեց Երվանդական արքաներին պահպանել իրենց ինքնուրույնությունը սատրապության ժամանակաշրջանում:

Նրանք շատ ապստամբություններ անելու օգնությամբ պահպանեցին իրենց ինքնուրույնությունը

• Նշիր և հիմնավորիր թե տնտեսական և ռազմական ինչ նշանակություն ուներ Հայաստանի համար Արքայական ճանապարհը

Քանի, որ այն որոշ մասով այնցնում էր Հայաստանի միջով այնտեղ <<ծաղկեց>> առևտուրը: Այն նաև ուներ ռազմական նշանակություն

1.Հաշվե՛ք նյութերի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները(Mr):

Н2О, Al2O3, С6Н6, Na2SO4, С12Н22О11

Mr(H2O)=2Ar(H)+Ar(O)=2+16=18

Mr(Al2O3)=2Ar(Al)+3 Ar(O)=54+48=102

Mr(C6H6)=6Ar(C)+6 Ar(H)=72+6=78

Mr(Na2SO4)=2Ar(Na)+Ar(S) +4 Ar(O

)=46+64+4=114

Mr(C12H22O11)=12 Ar(C)+22 Ar(H)+11 Ar(O)=144+22+176=342

2. Հաշվե՛ք նյութերի բաղադրության մեջ առկա տարրերի զանգվածային բաժինը:

CO, Al2O3, SO3,

Mr(CO)=Ar(C)+Ar(O)=12+16=28

w(C)=12×1/28×100=42,85

w(O)=16×1/28×100=57,14

Mr(Al2O3)=2 Ar(Al)+3 Ar(O)=54+48=102

w(Al)=27×2/102×100=52,94

w(O)=16×3/102×100=47,05

Mr(SO3)=Ar(S)+3 Ar(O)=32+48=80

w(S)=32×1/80×100=40

w(O)=16×3/80×100=60

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Դու իմ գարնան առավոտ- ինչպե՞ս կանչեմ քեզ հիմա.
Դու հարազա՜տ, սրտիս մոտ – ինչպե՞ս կանչեմ քեզ հիմա:
Եվ դու, ոսկի իմ ամառ, հրանման, հրավառ,
Ամռան կեսօր դու իմ տոթ – ինչպե՞ս կանչեմ քեզ հիմա:
Եվ դու, ոսկի իմ աշուն, աշնան մրգի պես հասած,
Անուշացած մրգի հոտ – ինչպե՞ս կանչեմ քեզ հիմա:
Դուք բոլորդ հեռացել, մնացել եմ հիմ ածեր
Եվ իմ սրտով արյունոտ – ինչպե՞ս կանչեմ ձեզ հիմա:
Ահա սրտին իմ արդեն մոտեցել է մի պառավ
Ու բերել է մահվան բոթ – ինչպե՞ս կանչեմ ձեզ հիմա…

Առաջադրանքներ

1. Քո կարծիքով այս բանաստեղծությամբ ինչ է ուզում ասել Չարենցը:
Իմ կարծիքով այս բանաստեղծությամբ Չարենցը նկարագրել է իր կյանքի բարդ շրջանները, երբ մարդիկ սկսել են հեռանալ իրենից, բայց նա հիշել է իրենց մասին:

2. Բացատրի՛ր բառերը՝ հրանման, տոթ, բոթ:
Հրանաման-կրակ
Տոթ-շոգ
Բոթ-վատ լուր

3. Բանաստեղծությունից դուրս գրի՛ր մակդիրները:
Հարազատ, ոսկի, հրավառ, տոթ, մրգի, ծեր, արյունոտ, պառավ, մահվան։

4. Ի՞նչ բառերով է Չարենցը  ներկայացնում /ինչպիսի/ գարունը, ամառը, աշունը:
Գարուն-Դու հարազա՜տ, սրտիս մոտ – ինչպե՞ս կանչեմ քեզ հիմա:
Ամառ-Եվ դու, ոսկի իմ ամառ, հրանման, հրավառ։
Աշուն-Եվ դու, ոսկի իմ աշուն, աշնան մրգի պես հասած։

5. Ո՞ր տողն է կրկնվում, քո կարծիքով այդ կրկնությունը ի՞նչ է տալիս բանաստեղծությանը:
Բանաստեղծության մեջ կրկնվում է ինչպե՞ս կանչեմ քեզ հիմա տողը, որը բանաստեղծությանը տալիս է գեղեցկություն, հասկացողություն և հետաքրքրություն։

Առաջադրանքներ․

1)Գտեք հավասարասրուն ուղղանկյուն եռանկյան անկյունները։

90:2=45

2)CE հիմքով CDE հավասարասրուն եռանկյան մեջ տարված է CF բարձրությունը։ Գտեք <ECF -ը, եթե <D=54o:

180-54=126

126:2=63

90-63=27

27

3)Ուղղանկյուն եռանկյան սուր անկյուններից մեկը 60o է, իսկ ներքնաձիգի և փոքր էջի գումարը՝ 26,4 սմ։ Գտեք եռանկյան ներքնաձիգը։

90-60=30

քանի որ 30° անկյան դիմացի կողմը հավասար է ներքնաձիգի երկու անգամ փոքրը ապա

ներքնաձիգ+կողմ=26,4

Կողմ+կողմ+կողմ=26,4

26,4։3=8,8

8,8×2=17,6

4)C ուղիղ անկյունով ABC ուղղանկյուն եռանկյան A գագաթին հարակից արտաքին անկյունը 120o է, և AC+AB=18։ Գտեք AC-ն և AB-ն։

<B=120:2=60

90-60=30

քանի որ 30° անկյան դիմացի կողմը հավասար է ներքնաձիգի երկու անգամ փոքրը ապա

AC+AB=18

AC+AC+AC=18

18:3=6

6

5)ABC հավասարակողմ եռանկյան BC կողմի D միջնակետից տարված է AC ուղղին ուղղահայաց՝ DM-ը։ Գտեք AM-ը, եթե AB=12 սմ։

<A=<B=<C=180:3=60

90-60=30

DB կիսորդ ուրեմն DB=DC=12:2=6

քանի որ 30° անկյան դիմացի կողմը հավասար է ներքնաձիգի երկու անգամ փոքրը ապա

6:2=3

Քանի որ եռանկյունը հավասարակողմ է ապա 12-3=9

Am=9

1)

AB֊ն ներքնաձիգը

AC և BC էջեր

2)

90-21=69

3)

X+4x=90

5x=90

x=18

18×4=72

4)

2x+7x=90

9x=90

90:9=10

20° և 70°

5)

քանի որ 30° անկյան դիմացի կողմը հավասար է ներքնաձիգի երկու անգամ փոքրը ապա 7×2=14

14դմ

6)

քանի որ 30° անկյան դիմացի կողմը հավասար է ներքնաձիգի երկու անգամ փոքրը ապա 17։2=8,5

8,5սմ

7)

եթե մի էջը փոքր է ներքնաձիգից 2 անգամ ուրեմն նրա դիմացի անկյունը 30° է։

1)Լուծե՛ք հավասարումը.

x+3=3x-7

0

5x-8=3x-8

0

4x+3(x-7)=5

26/7

3(x+2)-x=10

2

3(x-1)+x=2x

0.5

2)Հավերն ու ճտերը միասին 20 հատ են։Հավերը 4 անգամ քիչ են ճտերից։Քանի՞ ճուտ կա։

x+4x=20

5x=20

20:5=4

4 և 16

3)124 մետր քաթանը պետք է բաժանել երկու մասի այնպես, որ մի կտորը մյուսից 12 մետրով երկար լինի։ Քանի՞ մետր երկարություն կունենա յուրաքանչյուր կտորը։

x+x+12=124

2x+12=124

2x=112

112:2=56

56+12=68

56 և 68

4)Տուփի մեջ կոճակներ կային։ Երբ տուփի մեջ դրեցին ևս 30 կոճակ, նրանց քանակը դարձավ 95։ Քանի՞ կոճակ կար տուփի մեջ։

x+30=95

x=95-30=65

65

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Լուծե՛ք հավասարումը.

3-x=1+x

-2x=-2

1

7x+2=3x-10

4x=-12

-3

2(x-5)=9

-3x=9

-3

12+3(x-1)=0

3x=-9

-3

8=3(x-4)-x

20=4x

5

2)Բադերն ու բադիկները միասին 16 հատ են: Բադերը 3 անգամ քիչ են բադիկներից։ Քանի՞ բադիկ կա։

x+3x=16

4x=16

4×3=12

3)16 մետր երկարություն ունեցող թելը պետք է երկու մասի բաժանել այնպես, որ մեկը մյուսից 1 մետրով երկար լինի։ Քանի՞ մետր կլինի յուրաքանչյուր մասը։

x+x+1=16

2x+1=16

2x=15

15:2=7,5

Աշխատանք դասարանում

Դերանուն-անվան դեր կատարող

Խոսքում գոյական, ածական, թվական անունները չկրկնելու համար հաճախ դրանք փոխարինում են անվան դեր կատարող բառերով՝ դերանուններով:

Դերանունները լինում են ութ տեսակ

• անձնական

• ցուցական

• փոխադարձ

• հարցական

• հարաբերական

• որոշյալ

• անորոշ

• ժխտական

Անձնական դերանուններ մատնացույց են անում խոսող, խոսակից կամ մի երրորդ անձ՝ առանց դրանք անվանելու:

Առաջին դեմք ՝ ես, ինքս,     մենք ինքներս

Երկրորդ դեմք՝ դու, ինքդ ,   դուք ինքներդ

Երրորդ դեմք՝ նա, ինքը,        նրանք, իրենք

1. Ես ինքս եմ կազմել բոլոր այդ փաստաթղթերը: Ո՞րն է ընդգծված հատվածի դերը նախադասություն մեջ:

Երբ մենք օգտագործում ենք երկու դերանուն միաժամանակ մեր ասելիքը սաստկանում է։

2. Հայտնի է, որ Դուք հարգարժան մարդ եք: Ինչո՞ւ է Դուքը մեծատառ գրված:

Սա հարգանքի նշան է։

3. Դուրս գրե՛ք անձնական դերանունները՝ նշելով դեմքն ու թիվը:

Կես ժամ անց ես տնից դուրս եկա և քայլեցի ճանապարհով:

Ես եզակի թիվ առաջին դեմք

Երբ ես ներս մտա բակ, նա , պատշգամբում նստած, կարդում էր:

Ես, նա եզակի թիվ առաջին և երրորդ դեմք

Մենք լուռ առաջ քայլեցինք:

Մենք հոգնակի թիվ

Նա առաջարկեց նստել:

Նա եզակի թիվ առաջին դեմք

Ես լուռ էի, ոչինչ չունեի ասելու:

Ես եզակի թիվ առաջին դեմք

Քիչ անց մոտեցավ նա:

Նա երրորդ դեմք եզակի թիվ

4. Լրացրո՛ւ բաց թողնված անձնական դերանունները:

Տղան կքներ մինչև առավոտ, եթե դրսից եկող աղմուկը չարթնացներ նրան:

Մարդիկ գիշերային անձրևից հետո դեռ դուրս չէին եկել իրենց տներից: Նրանք շատ մրսկան են:

Նրանք քայլում էին խիտ թավուտում:

Քիչ հետո մենք գետափին էինք:

Անձնական դերանունների հոլովումը:

Անձնական դերանունները և այլ դերանունների մի մասն ունեն առանձնահատուկ՝ գոյականից տարբերվող հոլովում:

Ուղղական    ես   դու    նա       ինքը     մենք    դուք   նրանք    իրենք

Սեռական    իմ     քո     նրա     իր          մեր       ձեր     նրանց    իրենց

Տրական     ինձ    քեզ    նրան   իրեն   մեզ       ձեզ     նրանց     իրենց

Հայցական ինձ    քեզ    նրան   իրեն   մեզ       ձեզ     նրանց     իրենց

Բացառական ինձնից    քեզնից     նրանից   իրենից   մեզնից       ձեզնից     նրանցից    իրենցից

Գործիական ինձնով    քեզնով   նրանով   իրենով   մեզնով        ձեզնով     նրանցով     իրենցով

Ներգոյական ինձնում    քեզնում    նրանում   իրենում   մեզնում       ձեզնում    նրանցում     իրենցում

5. Որեշել դերանունի պաշտոնը տվյալ նախադասություններում:

Ես֊ենթակա նախանձում եմ աղջկան:

Հիմա տան տղամարդը դու ես֊ստորոգյալ:

6. Նախադասություններից առանձնացնել անձնական դերանունները, գրել դեմքը, թիվը, հոլովը:

Դու միշտ սիրալիր ես:

Ուղղական հոլով, երկրորդ դեմք, եզակի թիվ

Իրեն ուղեկցիր քո սենյակ:

Ուղղական հոլով, երկրորդ դեմք, եզակի թիվ

Տրական հոլով, երրորդ դեմք, եզակի թիվ

Ինձնից խորհուրդ հարցրու:

Բացառական հոլով, առաջին դեմք, եզակի թիվ

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Ցուցական դերանուններ. մատնացույց են անում առարկա, հատկություն, քանակ, գործողության տեղ և ձև՝ առանց դրանք անվանելու:

1.Ընդգծի՛ր ցուցական դերանունները:

Դա առաջին գրադարանն է Հայաստանում:

-Սա է իմ ասելիքը, ավելացնելու ոչինչ չունեմ:

-Ձեր ասած խանութը գտնվում է այստեղ՝ այս փողոցում:

Սա, դա, նա ցուցական դերանունները գործածվում են և՛ անձի, և՛ իրի փոխարեն:

Ցուցական դերանունների հոլովումը:

Ուղղական   սա     սրանք    դա      դրանք    նա    նրանք

Սեռական    սրա   սրանց    դրա    դրանց     նրա  նրանց

Տրական     սրան   սրանց   դրան  դրանց  նրան  նրանց

Հայցական     սրան   սրանց   դրան  դրանց  նրան  նրանց

Բացառական սրանից  սրանցից  դրանից  դրանցից  նրանից  նրանցից

Գործիական  սրանով  սրանցով  դրանով  դրանցով  նրանով  նրանցով

Ներգոյական  սրանում  սրանցում  դրանում  դրանցում  նրանում  նրանցում

Այլ ցուցական դերանուններ ՝ այս, այդ, այն, այստեղ, այդտեղ, այնտեղ….

Ցուցական դերանունները կազմությամբ լինում են պարզ, բարդ:

2. Նշել տրված ցուցական դերանունների կազմությունը՝  այսքան, սա, այսչափ, նույնտեղ, այն, դա, այսպես, այնտեղ,  այդ, սույն, մյուս, այնպիսի:

պարզ- սա, այն, դա, այդ, սույն, մյուս

բարդ- այսքան, այսչափ, նույնտեղ, այսպես, այնտեղ, այնպիսի

3. Սա ինձ համար ամբողջն է:  Գտի՛ր ենթական: Սա

Բնակարանի տերերը սրանք են: Գտի՛ր ստորոգյալը: Սրանք են