Posted in Գրականություն 8

Սպիտակ ձին

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Կարդա՛ Ակսել Բակունցի «Սպիտակ ձին » պատմվածքի 4,5,6 մասերը:

1. Առանձնացրո՛ւ անհասկանալի բառերը և բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ։ 
Լղար — նիհար, փխրուն։

Սհաթ — ժամացույց։

Քարակոփ — քարից պատրաստված։

Համետ — ձիու մեջքին դնելու հարմարանք՝ բեռ բարձելու համար։

Խոհ — մտածմունք։

2. Համառոտ ներկայացրո՛ւ գյուղացիների զրույցները։ 
Գյուղացիները զրուցում էին պատերազմի ընթացքի, իրենց ձիերի ճակատագրի մասին։ Նրանք փորձում էին միմյանց հետ կատակներ անել, որպեսզի չմտածեն վաղվա մասին, քանի որ շատերը կարող էին իրենց ձին կորցնել։

3. Առանձնացրո՛ւ սպիտակ ձիու նկարագրության հատվածը։ 
Ցոլակը կապտավուն մորթով էր, որի վրա, ինչպես աստղերը, ցրված էին սպիտակ նշաններ։ Երկար, ալիքաձև պոչ ուներ։ Հեռվից խաղալով և խայտալով վազում էր սպիտակ ձին, քամին փռփռացնում էր բաշը, և նա լայն կրծքով ճեղքում էր լեռնային օդի սառն ալիքները։ Փոշի չէր բարձրանում գետնից, և թվում էր, թե նրա ոտները չեն դիպչում գետնին, իսկ պայտերը զրնգում են օդի մեջ։ Արևը դեմից էր, և այն ոսկևորել էր նրա մարմար ճակատը, արծաթաձույլ ասպանդակները և պողպատյա սանձը։

4. 6-րդ հատվածից առանձնացրո՛ւ քեզ դուր եկած նկարագրությունը։ 
Ցոլակը տնքում էր, պոչն ուժգին խփում այս ու այն կողմ, գավակն աջ ու ձախ դարձնում, բայց ոչինչ չէր օգնում։ Սիմոնն ամբողջ ծանրությամբ ընկել էր նրա մեջքի վրա և քարը հա՛ քսում էր։ Արդեն նոր բացված վերքից արյան կաթիլները դուրս էին ցայտում և գլորվում հևացող կողերի վրայով։ Սիմոնն ավելի արագ էր քերում, կարծես չեչաքարն ուզում էր թաղել Ցոլակի այնքան գեր ու ողորկ մեջքի մեջ։

5. Գրի՛ր քո կարծիքը Սիմոնի արարքի վերաբերյալ։ 
Սիմոնը հուսահատ էր, նա իր ձիուն շատ սիրում էր։ Ցոլակը նրա համար երեխայի պես էր, նրա օգնականն էր։ Սիմոնը ստիպված էր Ցոլակի հետ այդպես վարվել, որպեսզի նրան չխլեն իրենից։

Posted in Կենսաբանություն 8

Արտազատում

1. Ինչպիսի՞ սննդանյութերի օգտագործումը է բացասաբար ազդում արտազատության օրգանների վրա։

Բացասաբար ազդում են՝

Աղի չափից շատ օգտագործումը
Ճարպոտ ու տապակած սնունդը
Քաղցրավենիքների ու շաքարի շատ օգտագործումը
Գազավորված ըմպելիքներն ու ալկոհոլը
Այս բոլոր նյութերը ծանրաբեռնում են արտազատության օրգանները, հատկապես՝ երիկամները։

2. Թվարկե՛ք երիկամային հիվանդությունների պատճառները։

Արյան բարձր ճնշում
Շաքարային դիաբետ
Մշտական դեղամիջոցների չարաշահում
Միզուղիների վարակի բարդացումներ
Ալկոհոլի և վնասակար սննդի հաճախակի օգտագործում
Ջրազրկում (ոչ բավարար ջրառ)
Ժառանգական գենետիկ հիվանդություններ

3. Ինչպե՞ս են հիվանդությունների հարուցիչները թափանցում միզուղիներ։

Հարուցիչները միզուղիներ կարող են թափանցել՝

Միզուկի միջոցով (հաճախ բակտերիաներ՝ անբավարար հիգիենայի պատճառով)
Արյան հոսքով՝ եթե օրգանիզմում այլուր կա վարակ
Սեռական ճանապարհով փոխանցվող վարակների դեպքում
Վիրաբուժական միջամտությունների ժամանակ (եթե չէ պահպանվում ստերիլություն)

4. Ի՞նչպիսի սննդամթերքն է բացասաբար ազդում երիկամների աշխատանքի վրա։

Բացասաբար ազդում են՝

Աղի և վերամշակված մթերքները (չիպս, կոլբաս, պահածոներ)
Ճարպոտ մսեր ու տապակած ուտեստներ
Շաքարով հարուստ մթերքներ (թխվածքներ, քաղցրավենիք)
Ածխաջրերով հագեցած ու արագ սնունդը
Ալկոհոլը և կոֆեինով խմիչքները (չափից շատ օգտագործման դեպքում)