Posted in Հայոց լեզու 9

Լրացուցիչ աշխատանք

  1. Վերականգնե՛ք տրված բառերի անհնչյունափոխ արմատները՝ նշելով հնչյունափոխությունը։

Կիսամյակ, վիրաբույժ, իշայծյամ, իջվածք, դիմադրություն, զինագործ, ապավինել, վիճաբանություն, գիտակ, հանդիսական, գիսակ, վիպասան, դիտարժան, վիմագիր, գիրուկ, քինոտ, սիգաճեմ։

կիս-կես, ամ-ամիս, վիր-վերք, բույժ-բժիշկ, իշ-էշ, իջ-էջ, դիմ-դեմ, զին-զենք, ապավ-ապահով, վիճ-վեճ, գիտ-գիտություն, հանդիս-հանդես, գիս-գես, վիպ-վեպ, դիտ-դիտել, գիր-գեր, քին-քեն, սիգ-սեգ:

  1.       Վերականգնե՛ք տրված բառերի անհնչյունափոխ արմատները՝ նշելով հնչյունափոխությունը։

Ննջել, սրտակից, վշտակցել, մարմնական, փղիկ, լճափ, մրգասեր, նարնջագույն, ալյակ, մտավոր, գժություն, տարեվերջ, պատանյակ։

ննջ-նինջ, սրտ-սիրտ, վշտ-վիշտ, մարմն-մարմին, փղ-փիղ, լճ-լիճ, մրգ-միրգ, նարնջ-նարինջ, մտ-միտք, գժ-գիժ, տարե-տարի, պատան-պատանի

  1.       Նշե՛ք, թե ինչ հնչյունափոխություն է կատարված հետևյալ բառերում։

Ծաղկաբույծ , հոգեբանություն, կենդանակերպ, ոսկեվաճառ, սնահավատ, խնդրագիրք, ուղեվճար, ապակեգործ, հայրենասեր, թվական։

  1.       Հետևյալ բառերով մեկական բառ կազմե՛ք այնպես, որ ու ձայնավորը հնչյունափոխվի։

Բուրդ, ումպ, հուր, շուրջ, լեզու, շուն, պտուղ, ունչ, ունդ, կկու։

Բրդյա,ըմպելիք, հրաբուխ, շրջմոլիկ,լեզվաբան, շնակապիկ, պտղատու, ընչանցք, ընդեղեն, կկվի։

  1.       Նշե՛ք, թե ինչ հնչյունափոխություն է կատարվել հետևյալ բառերում։

Ընչացք, անասնապահ, ամրանալ, թթվահամ, ձկներ, ստահոդ, կատվախաղ, մածնանման, նռնածաղիկ, աղվամազ։

Ունչ, անասուն, ամուր, թթու, ձուկ, սուտ, կատու, մածուն,նուռ,

  1.       Հետևյալ արմատներով նոր բառ կազմե՛ք այնպես, որ ույ երկհնչյունը հնչյունափոխվի։

Լույս, փույթ, սույզ, թույն, կապույտ, ձույլ։

Լուսավոր, սուզանավ, թունավոր, կապտաչյա, ձուլվածք

  1.       Վերականգնե՛ք հնչյունափոխված հիմքի անհնչյունափոխ ձևերը։

Սառցարան, մատուցող, ընկուզենի, դաշունիկ, արնանման, ձնաբուք։

սառույց, մատույցել, ընկույզ, դաշյուն, արյուն, ձյուն

  1.       Կազմե՛ք մեկական այնպիսի բառ, որոնցում տրված բառերը և արմատները չենթարկվեն հնչյունափոխության։

Բույր, գույն, հույս, շեն, զուրկ, զնին, մուտ։

անուշաբույր, անգույն, անհույս, շենք, տնազուրկ, լուսամուտ

  1.       Վերականգնե՛ք հնչյունափոխված հիմքերի անհնչյունափոխ սկզբնաձևերը՝ նշելով տեղի ունեցած հնչյունափոխությունը։

Թրատել, հոգյակ, ճչակ, կլանել, ձնհալ, գժվել, քրքջալ, հոգեբույժ։

թուր-թր, հոգի-հոգյ, ճիչ-ճչ, կուլ-կլ, ձյուն-ձն, քրքինջ-քրքջ, հոգի-հոգե

  1.   Կազմե՛ք երկուական այնպիսի բառ, որոնցում տրված բառերը և արմատները մի դեպքում չենթարկվեն, մյուսում ենթարկվեն հնչյունափոխության։

Բույս, ձյուն, բույր, գունդ, ձիգ, նուրբ, աստղ, փշուր։ 

բուսակեր-անբույս, ձնհալ-ձյունաբեր, անուշաբույր-բուրավետ,գնդակ-գունդուլ, ձգողություն-ձիգածաղիկ, նրբանկատ- աստղալի-, փշրանք-փշուրներ:

Posted in Գրականություն 9

Եվ դու ընտրյալն ես

18.09.2025

Աշխատանք դասարանում 

Եվ դու ընտրյալն ես: Օշո

Դուք չեք կարող այլ բան լինել: Դուք պիտի լինեք հենց այնպիսին, ինչպիսին կաք: Գոյին դուք հենց այդպիսին եք պետք:

Մի անգամ արքան մտնում է այգի և տեսնում տհաճ հոտ արձակող և մեռնող ծառեր, ծաղիկներ, թփեր: Կաղնին ասում է, որ մեռնում է այն ցավից, որ չի կարող այնքան սլացիկ լինել, ինչքան սոճին: Սոճին ասում է, որ իր մահվան պատճառն այն է, որ ինքը չի տալիս այնպիսի բերք, ինչ տալիս է խաղողի որթը: Իսկ խաղողի որթը մեռնում էր այն վշտից, որ չի ծաղկում վարդենու պես: Շուտով արքան գտնում է մի բույս, որը ուրախություն էր պարգևում իր ծաղիկներով և թարմությամբ: Հարցուփորձից հետո, արքան ստանում է բույսի հետևյալ պատասխանը.
— Ես այս ամենը ինքնին շնորհ եմ համարում: Չէ՞ որ երբ դու ինձ տնկեցիր, դու ուզում էիր, որ ես ուրախություն պարգևեմ քեզ: Եթե դու կաղնի, խաղող կամ վարդ ուզեիր, դու հենց դրանցից էլ կտնկեիր: Այդ պատճառով էլ ես մտածում եմ, որ ես չեմ կարող լինել այլ բան, բացի նրանից, ինչ որ եմ: Եվ ես աշխատում եմ զարգացնել իմ ունեցած լավագույն որակները:

Դու այստեղ ես, որովհետև Գոյը հենց քո կարիքն ուներ, կարիքն ուներ հենց նրա, ինչպիսին դու ես: Հակառակ դեպքում՝ մեկ ուրիշը կլիներ այստեղ: Դու մարմնավորում ես ինչ-որ յուրահատուկ, էական, ինչ-որ շատ կարևոր բան: Քո ինչի՞ն է պետք Բուդդա լինել: Եթե Աստված մի ուրիշ Բուդդայի կարիք ունենար, նա կստեղծեր այնքան Բուդդա, որքան ցանկանար:Բայց նա մեկ Բուդդա է ստեղծել: Եվ դա բավական է: Մինչև հիմա նա չի ստեղծել այլ Բուդդա կամ Քրիստոս: Դրա փոխարեն նա ստեղծել է Քեզ: Հիմա հասկացա՞ր, թե Տիեզերքն ինչպիսի ուշադրության է արժանացրել հատկապես քեզ:
Դու ես Ընտրյալը, ոչ թե Բուդդան, Քրիստոսը կամ Կրիշնան:Նրանք իրենց գործն արեցին: Նրանք իրենց ներդրումն ունեցան Գոյի մեջ: Հիմա Դու այստեղ ես, որպեսզի բերես քո ավանդը: Նայիր ինքդ քեզ: Դու կարող ես լինել միայն այն, ինչ որ ես… հնարավոր չէ, որ դու ուրիշ մեկը դառնաս: Դու կարող ես կամ ուրախանալ և ծաղկել, կամ թոշնել՝ չընդունելով քեզ այնպիսին, ինչպիսին կաս:

Առաջադրանքներ

1․ Ո՞ր մտքերն են համապատասխանում առակին: Հիմնավորե’ք:

Պետք է զարգացնել քո լավագույն որակները:
Առակում բույսը ասում է, որ փորձում է լավագույնը անել՝ իր ունեցածով: Այսինքն՝ զարգացնում է իր ունակությունները:

Մի՛ ձգտիր նմանվել ուրիշներին:
Մյուս բույսերը տխուր էին, որովհետև ուզում էին ուրիշ բույսերի նման լինել։ Իսկ առակը սովորեցնում է՝ պետք չէ նմանվել ուրիշներին, այլ պետք է մնալ այնպիսին, ինչպիսին կաս:

Քեզ Աստված ստեղծել է այնպիսին, ինչպիսին ցանկացել է, որ դու լինես:
Տեքստում ասվում է, որ Գոյը (կամ Աստվածը) քեզ հենց այդպես է ստեղծել, որովհետև դրա կարիքն ուներ:

Ընդունի՛ր քեզ այնպիսին, ինչպիսին կաս:
Բույսը չի դժգոհում, ընդունում է ինքն իրեն և ուրախություն է պարգևում՝ իր հնարավորություններով:

Չպետք է ավելիին ձգտել, պետք է բավարարվել ունեցածով:
Այս միտքը առակին ամբողջությամբ չի համապատասխանում, որովհետև բույսը ոչ միայն բավարարվում է, այլ նաև զարգացնում է իր որակները:

Դու փորձիր Քրիստոս, Բուդդա կամ Կրիշնա դառնալ:
Առակը հակառակը է ասում՝ դու պետք չէ նրանց նմանվես։ Դու քեզնով պետք է լինես:

2․ Համաձա՞յն եք հետևյալ մտքի հետ: Պատասխանը հիմնավորե’ք.
«Դու ես Ընտրյալը, ոչ թե Բուդդան, Քրիստոսը կամ Կրիշնան…»:
Այո, համաձայն եմ։
Քանի որ յուրաքանչյուրը յուրահատուկ է, և եթե Տիեզերքը կամ Աստված քեզ ստեղծել է, նշանակում է՝ դու ունես քո առաքելությունը։ Բուդդան, Քրիստոսը, Կրիշնան արդեն իրենց գործը արել են։ Հիմա քո հերթն է՝ լինել դու, տալ քո լույսը, անել քո գործը, ոչ թե կրկնել ուրիշներին։

Posted in Գրականություն 9

Էսսե

Բարին և չարը հայկական հեքիաթներում

Հայկական հեքիաթները դարեր շարունակ փոխանցել են ժողովրդի հավատը, արժեքները և բարոյական դաստիարակությունը։ Այս հեքիաթներում միշտ պայքար կա բարու և չարի միջև, և ամենակարևոր պատգամը մեկն է՝ բարին վերջում միշտ հաղթում է։

Հեքիաթներում բարի հերոսները հաճախ լինում են ազնիվ, քաջ, համեստ ու աշխատասեր։ Նրանք կարող են լինել անտեր որբեր, աղքատ երիտասարդներ կամ խելացի աղջիկներ։ Չար հերոսները, հակառակը, նախանձով են լցված, խաբեբա են ու վնաս տալիս ուրիշներին։ Հեքիաթի ընթացքում նրանք փորձում են խանգարել բարու հաղթանակին, բայց միշտ պարտվում են։ Այս պատմությունները սովորեցնում են մեզ լինել արդար, չվախենալ դժվարություններից և պայքարել ճշմարտության համար։

Օրինակ, շատ հայկական հեքիաթներում կգտնենք չար ուժերի՝ վիշապների կամ չարագուշակ մարդերի կերպարներ, որոնց վերջում հաղթում է բարի և համարձակ հերոսը։ Սա ցույց է տալիս, որ մեր ժողովուրդը միշտ կարևորել է արդարությունն ու սրտի մաքրությունը։

Բարին և չարը հեքիաթներում միայն կերպարներ չեն, այլ նաև խորհրդանշաններ են մեր ներսում։ Այս հեքիաթները մեզ հիշեցնում են, որ ընտրությունը մերն է՝ լինել բարի, արդար ու օգնել մյուսներին։

Posted in Հայոց լեզու 9

Անհատական նախագիծ

Ուիլյամ Բլեյք
Վագր, վագր, բոցով վառված,
Անտառներում գիշերվա՝ մռայլ,
Ո՞ր անմահ ձեռք, աչք կամ կամք
Կկարողանար քո սարսափելի համաչափությունը դայել։

Ո՞ր անհաս խորքերում կամ երկինքներում
Բոց է վառվել քո աչքերի մեջ,
Ի՞նչ թևերով համարձակվեց նա սավառնել,
Ո՞ր ձեռքը, այրե՞ց այդ կրակը փեշ։

Ի՞նչ ուսով, ի՞նչ արվեստով ուժգին
Թեքվեց քո սրտի պրկված ջիլերին,
Եվ երբ առաջին անգամ բաբախեց այն՝
Ո՞ր սարսափելի ձեռքը, ո՞ր ոտքը էր այն։

Ի՞նչ մուրճով, ի՞նչ շղթայով կարծեց
Ձուլել ուղեղդ կրակե վառարանում,
Ո՞ր սալին էր հարվածված այն հարվածը,
Ո՞ր բռունցքով բռնեց ահեղ դառնությունը։

Երբ աստղերը նիզակները գցեցին
Եվ արցունքներով դրախտը ջրեցին,
Ժպտա՞ց արդյոք նա իր գործին նայելով —
Նույն նա՞ է, ով Գառն արեց, նաև քեզ ստեղծեց։

Վագր, վագր, բոցով վառված,
Անտառներում գիշերվա՝ մռայլ,
Ո՞ր անմահ ձեռք, աչք կամ կամք
Կհամարձակվեր քո սարսափելի համաչափությունը դայել։

Տեղտի աղբյուրը

Posted in Հայոց լեզու 9

Անհատական Նախագիծ

Անհատական նախագծի վերնագիր՝ թարգմանություն

Ժամանակահատված՝ Շուրջտարվա

Նպատակ՝ նախագծի նպատակը անգլերենից կամ ռուսերենից թարգմանություններ անելու միջոցով թարգմանչական հմտություններ զարգացնել։

Ընթացք՝ նախագծի ընթացքում արվելու է թարգմանություն ռուսերեն կամ անգլերեն լեզվից ։

Արդյունքը՝ նախագծի ավարտին հայերեն լեզվով ստեղծագործությունների թարգմանություն է լինելու։

Սերգեյ Եսենին
Չեմ զղջում, չեմ կանչում, չեմ լալիս…
Չեմ զղջում, չեմ կանչում, չեմ լալիս —
Ամեն ինչ էլ անցնի, մթնի պահով,
Ինչպես խնձորենին սպիտակ
Ծուխ է դառնում աշնան ոսկեղեն հով։

Ոսկով պատված այս թառամումի մեջ
Ես այլևս չեմ լինելու նոր,
Ո՛չ, այս սիրտդ, սառած մի շողի պես,
Չի տրոփի այն հին հրաշքով զոր։

Այլևս քեզ չի գգվիլ որպես прежде
Ճամփաները – ոտաբոբիկով,
Ու չես զարթնի, թափառուն հոգի,
Շուրթիս հուրը խամրեց ու թուլացավ։

Օ՜, կորցրած իմ թարմություն պայծառ,
Աչքերի բոց, զգացմունքի հեղեղ,
Ցանկություններս հիմա սակավ են —
Կյանք իմ, երազ չէ՞իր դու, արդյոք։

Ինչպես գարնան շառաչող լուսաբացին
Հեծել էի վարդագույն նժույգով,
Բոլորս էլ այս աշխարհում անցողիկ ենք,
Թափվում է թեթևորեն տերև ոսկեղեն։

Եվ թող օրհնյալ լինի ամեն մի բան,
Որ ծաղկում է՝ հետո պիտի մեռնի…

Տեկստի աղբյուր

Posted in Ընտրությամբ քերականություն

Թելադրություն

16․09․2025
Հայկազն նահապետի այս դաստակերտը, որ Տրդատի շնորհիվ շքեղ վերաշինվելով դարձել էր անառիկ բերդ, Այրարատ նահանգի երկու գավառները միմյանցից բաժանող Գեղասարի գոգավոր հարթության վրա էր։
Բարձունքի սարավանդը, որի վրա էր դղյակը, շրջապատված էր խորունկ կիրճերով, լեռների խրոխտ ու գմբեթարդ գագաթներով։
Ամրոցը պատսարված էր բնական ամրություններով, ինչպես նաև կոկված ու հղկված որձաքար, ժայռերով։ Հարավարևելյան կորնթարդ բառձյունքի սարավանդին կանգնած էին հյուրընկալ հսկաները՝ արքունական հինավուրց դղյակը՝ իր զվարթ կառուցերով ու գողտրիկ մատուռներով, Տրդատի հոյակապ հովհանոցը՝ վերասլաց սյուներով, քարե արձաններով, քանդակազարդ ձեղունով՝ ազատատենչ ոգուց բխող զարդաքանդակներով։ Միջօրեի տապը անցել էր, լուսնկա, զովաշունչ երեկո էր։ Ներքևում՝ կիրճում, անցուդարձը դադարել էր։ Անօթևան ճամփորդները օթևան էին ստացել Այրիվանքում, որի խորշորերից մոմի թրթռացող լույս էր երևում։

Posted in Երկրաչափություն 9

Կորդինատային հարթություն

1)Գտեք ABCD զուգահեռագծի D գագաթի կոորդինատները, եթե A(0, 0) B(5, 0) C(12,- 3):

12-5

(7;-3)

2)Գտեք A և B կետերի հեռավորությունը, եթե`

ա) A(2, 7), B(-2, 7),
dAB=√(-2-2)²+(7-7)² =√16=4

բ) A(-5, 1), B(-5, -7),

dAB=√(-5+5)²+(-7-1)²=√64=8

գ) A(-3, 0), B(0, 4),

dAB=√(0+3)²+(4-0)²=√25=5

դ) Α(0, 3), B(-4, 0):

dAB=(-4-0)²+(0-3)²=√25=5

3)Գտեք MNP եռանկյան պարագիծը, եթե M(4, 0), N(12, -2), P(5, -9):

dMN=√(12-4)²+(-2-0)²=√68

dMP=√(5-4)²+(-9-0)²=√82

dNP=√(5-12)²+(-9+2)²=√98

P=√68+√82+√98

4)Տրված են A(-2;1), B(1; 5), C(7;5), D(4;1) կետերը: Գտեք ABCD քառանկյան անկյունագծերը և պարագիծը:
AB=√(1+2)²+(5-1)²=√25=5

BC=√(7-1)²+(5-5)²=√36=6

DA=√(-2-4)²+(1-1)²=√36=6

CD=√(4-7)²+(1-5)²=√25=5

P=5+5+6+6=22

BD=√(4-1)²+(1-5)²=√25=5

AC=√(7+2)²+(5-1)²=√97

5)Ապացուցեք, որ A(1; 7), B(-1; — 1), C(-4; 2) գագաթներով ABC եռանկյունը ուղղանկյուն եռանկյուն է: Գտե՛ք այդ եռանկյան ներք– նաձիգին տարված միջնագիծը:

AB=√(-1-1)²+(-1-7)²=√68

BC=√(-4+1)²+(2+1)²=√18

AC=√(-4-1)²+(2-7)²=√50

√18+√50=√68

6)Գտե՛ք A(1; — 2), B(3; 5), C(8; 0) գագաթներով ABC հավասարասրուն եռանկյան մակերեսը:
AB=√(3-1)²+(5+2)²=√53

BC=√(8-3)²+(0-5)²=√50

AC=√(8-1)²+(0+2)²=√53

Posted in Երկրաչափություն 9

Կոորդինատային հարթություն

1)Գտե՛ք A և B ծայրակետերով հատվածի միջնակետի կոորդինատները, եթե

ա) A(2; 3), B(-2; 1)

0;2

բ) A(1; 8), B(5; 5)

3;6.5

2)Գտե՛ք AB հատվածի B ծայրակետի կոորդինատները, եթե C(2; — 1) կետը այդ հատվածի միջնակետն է, իսկ A ծայրակետը ունի (3; 5) կոորդինատները:
1;-7

3)Գտե՛ք B կետի կոորդինատները, եթե այն A(3; −4) կետի համաչափն է կոորդինատների սկզբնակետի նկատմամբ:

-3;4
4)Գտե՛ք A(-2; 3) կետի` x-երի առանցքի նկատմամբ համաչափ B
կետի կոորդինատները:

-2;-3

5)Գտե՛ք C(7; 2) կետի՝ y-ների առանցքի նկատմամբ համաչափ D
կետի կոորդինատները:

-7;2

6)Ինչի՞ է հավասար A(2; — 3) կետի հեռավորությունը՝

ա) x-երի առանցքից

3

բ) y-ների առանցքից

2

գ) կոորդինատների սկզբնակետից

√13
7)Գտե՛ք A և B կետերի հեռավորությունը, եթե.

ա) A(1;-3), B(1; 2)

dKL=√(1-1)2+(2+3)2=√52=√25=5

բ) A(2; 3), B(1; −1)

dKL=√(1-2)2+((-1-3 )2=√1+16=√17

գ) A(0; 2), B(4; -1)

dKL=√(4-0)2+√(-1-2)2=√(16+9)=5

8)Գտեք ABC եռանկյան պարագիծը, եթե A(8; 1), B(5; -3), C(11; -3)։

AB=√(5-8)2+(-3-1)2=√9+16=√25=5

BC=√(11-5)2+(-3-5)2=√

CA=√(11-8)2+√(-3-1)2=√(6+16)2=√484=22

P=7+2+22=31

9)Գտեք Ox առանցքի այն կետի կոորդինատները, որը գտնվում է A(5;3) կետից 5 հեռավորության վրա:

5;-3

Posted in Հանրահաշիվ 9

Ռացիոնալ Առտահայտության Նշանը

1)Նշե՛ք x-ի որևէ արժեք, որի դեպքում արտահայտության արժեքը դրական է.

ա)x=3

բ)x=4

գ)x=2

դ)x=1

2)Նշե՛ք x-ի որևէ արժեք, որի դեպքում արտահայտության արժեքը բացասական է.

ա)x=6

բ)x=-1

գ)x=-4

դ)x=-5

3)Պարզե՛ք արտահայտության նշանը տրված կետում․

ա)+

բ)-

գ)-

դ)-

ե)-

զ)-

է)-

ը)-

4)Գտե՛ք արտահայտության նշանը․

ա)–

բ)–

գ)+

դ)–

ե)–

զ)–

է)+

ը)–

Posted in Հանրահաշիվ 9

ՏԱՌԱՅԻՆ ԱՐՏԱՀԱՅՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՐՏԱԴՐՅԱԼԻ ՆՇԱՆԸ, ՆՇԱՆԱՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ՄԻՋԱԿԱՅՔԵՐ

1)Գտե՛ք արտահայտության նշանապահպանման միջակայքերն ու այդ միջակայքերում արտահայտության նշանը.

Ա (-;-5)-
(-5;2)+
(2;+) +

Բ (-;1)
(1;2.5)
(2.5;+)

Գ (-;√7) +
(√7;√8) +
(√8;+)+

Դ (-;-2) –
(-2;√2) +
(√2;+) +

Ե (-;1)+
(1;4) –
(4;+) +

զ (-;-14348907) +
(-14348907;1024) –
(1024;+) +

2)Գտե՛ք արտահայտության նշանապահպանման միջակայքերն ու այդ միջակայքերում արտահայտության նշանը․

աx=2
x=5
x=12
(-;2) –
(2;5) +
(5;12) –
(12;+) +

բ x=1
x=3125
(-;1) +
(1;3125) –
(3125;+) +

գ (-;-10) –
(-10;11) +
(11;100) –

դ(-;-1) –
(-1;2.8) +
(2.8;4) –
(4;+) +

ե (-;-5) –
(-5;-1) +
(-1;9) –
(9;+) +

զ (-;-32) –
(-32;1) +
(1;64) –
(64;+) +

է (-;-2.2) –
(-2.2;6) +
(6;12094627905536) –
(12094627905536;+)+

ը (-;-8) –
(-8;14348907) +
(14348907;244140625) –
(244140625;+) +

թ (-;2,8) –
(2,8;9) +
(9;21,9) –
(21,9;+) +