§ 3. Ատոմի կառուցվածքը:
§ 4. Մարմինների էլեկտրականացման բացատրությունը: Լիցքի պահպանման օրենքը
§ 3. Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Ի՞նչ կառուցվածք ունի ատոմը` ըստ Ռեզերֆորդի:
Ռեզերֆորդի կարծիքով՝ ատոմը կազմված է փոքր, բայց ծանր միջուկից, որի շուրջը պտտվում են էլեկտրոնները։ Միջուկում են գտնվում պրոտոններն ու նեյտրոնները։ Էլեկտրոնները պտտվում են միջուկի շուրջ՝ պես ինչպես մոլորակները՝ արևի շուրջ։
2. Ինչո՞վ են միմյանցից տարբերվում տարբեր քիմիական տարրերի ատոմները:
Դրանք տարբերվում են միջուկում գտնվող պրոտոնների թվով։
Պրոտոնների թիվը որոշում է ատոմի պարբերական աղյուսակում տեղը և քիմիական հատկությունները։
3. Ի՞նչ մասնիկներ կան միջուկում:
Միջուկում կան՝
Նեյտրոններ (չլիցքավորված մասնիկներ)
Պրոտոններ (դրական լիցք ունեցող մասնիկներ)
4. Ինչպիսի՞ն է ջրածնի, հելիումի, բերիլիումի ատոմների կառուցվածքը:
| Տարր | Պրոտոն | Նեյտրոն | Էլեկտրոն |
|---|---|---|---|
| Ջրածին | 1 | 0 | 1 |
| Հելիում | 2 | 2 | 2 |
| Բերիլիում | 4 | 5 | 4 |
5. Ինչպե՞ս են առաջանում՝ ա. դրական իոնները, բ. բացասական իոնները:
ա. Դրական իոններ
Երբ ատոմը կորցնում է էլեկտրոն(ներ), այն դառնում է դրական լիցքավորված՝ դրական իոն։
բ․ Բացասական իոններ
Երբ ատոմը ստանում է էլեկտրոն(ներ), դառնում է բացասական լիցքավորված՝ բացասական իոն։
§ 4. Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Ինչո՞ւ սովորական պայմաններում մարմինը լիցք չունի:
Որովհետև նրա մեջ դրական և բացասական լիցքերը հավասար են, և միմյանց չեղարկում են։
2. Բացատրե՛ք հպված մարմինների էլեկտրականացման երևույթը:
Երբ երկու մարմին հպվում են, նրանց միջեւ էլեկտրոններ են անցնում։ Արդյունքում՝
մյուսը՝ դրական լիցքավորված (կորցրել է էլեկտրոններ)
մեկը դառնում է բացասական լիցքավորված (ստացել է էլեկտրոններ)
3. Ինչո՞ւ շփումով էլեկտրականացնելիս մարմինների վրա առաջանում են բացարձակ արժեքով հավասար, բայց տարանուն լիցքեր:
Քանի որ էլեկտրոնների քանակի փոխանակումը նույնն է, մեկն ստանում է նույնքան բացասական լիցք, որքան մյուսը՝ դրական։ Լիցքերի արժեքները հավասար են, բայց հակառակ նշանով։
4. Ո՞րն է էլեկտրական լիցքի պահպանման օրենքը:
Լիցքը ոչ ստեղծվում է, ոչ էլ կորչում։ Այն միայն փոխանցվում է։
Այլ կերպ ասած՝ մարմինների համակարգում ընդհանուր լիցքը մնում է նույնը։
Սովորել` Հանրակրթական դպրոցի 9-րդ դասարանի դասագիրք
Հեղինակներ՝ Գագիկ Մելիքյան, Սոս Մաիլյան
«Էդիթ Պրինտ» հրատարակչություն, Երևան 2025 էջ 11-15
Լրացուցիչ առաջադրանք` Լուծել խնդիրներ՝ Ա.Մ.Մամյան էջ 7-14
Մանվելյան Շուշան 