Day: 12.10.2025

Հոկտեմբերի 13-17

Պատրաստվե՛ք ներկայացնելու՝
Թեմա 5. Հայաստանի առաջին հանրապետությունը․
ա/ ՀՀ հռչակումը
բ/ Բաթումի պայմանագիրը
գ/ Իշխանության մարմինների ձևավորումը /բանավոր, էլ․ դասագիրք՝ 9-րդ դասարան, Հայոց պատմություն, էջ 6-13/
Էլ․ դասագիրք, 9-րդ դասարան, Հայոց պատմություն․
Լրացուցիչ նյութեր՝

• Հովհաննես Քաջազնունու և Արամ Մանուկյանի հանդիպումը Խալիլ Փաշայի հետ Երևանում․1918թ․, օգոստոս
• Արամ Մանուկյան․«Մենակ ենք և պետք է ապավինենք միայն մեր ուժերին»

Առաջադրանք.
1. Նկարագրե՛ք Հայաստանի առաջին հանրապետության պետական կարգը, իշխանության մարմինները՝ համեմատելով այն ներկայիս ՀՀ պետական կարգի և իշխանության մարմինների հետ: Ի՞նչ նմանություններ և տարբերություններ եք տեսնում դրանց միջև:
Հայաստանի առաջին հանրապետությունն (1918թ․) խորհրդարանական հանրապետություն էր։

Օրենսդիր՝ Ազգային խորհուրդ → Խորհրդարան
Գործադիր՝ Կառավարություն, վարչապետ՝ Հովհաննես Քաջազնունի
Դատարաններ՝ դեռ թույլ էին

Ներկայում՝

Նույնպես խորհրդարանական համակարգ է
Ունենք Ազգային ժողով, Կառավարություն, Դատարան
Ունենք նաև նախագահ (նախկինում չկար)

Նմանություն՝ երկուսն էլ ունեն խորհրդարան ու կառավարություն
Տարբերություն՝ հիմա ավելի կայացած պետություն է, կա նախագահ, դատարանները անկախ են

2. Ներկայացրե՛ք Հայկական անկախ պետականության ստեղծման պատմական նշանակությունը՝ կապելով մերօրյա իրականության հետ 

Առաջին անգամ հայ ժողովուրդը ունեցավ անկախ պետություն

Հաղթեցինք Սարդարապատում ու փրկեցինք ազգը

Ստեղծեցինք կառավարություն ու բանակ

Թեպետ քիչ գոյատևեց, բայց ցույց տվեց, որ կարող ենք ինքնուրույն պետություն ունենալ

Մեր օրերում՝

Պետք է հիշենք՝ «Մենակ ենք և պետք է ապավինենք մեր ուժերին» (Արամ Մանուկյան)

Այս փորձը օգնեց, որ 1991-ին նորից դառնանք անկախ

Հիմա ունենք մեր պետական համակարգը

1․Տրանսլյացիայի ընթացքում ինչ հերթականությամբ ընթանում է գործընթացը․
ա) Տրանսկրիպցիա → Տրանսլյացիա
բ) Տրանսլյացիա → Տրանսկրիպցիա
գ) ԴՆԹ-ի կրկնապատկում → Տրանսկրիպցիա
դ) ՌՆԹ-ի քայքայում → Տրանսլյացիա

2․Տրանսլյացիայի ավարտը տեղի է ունենում, երբ ռիբոսոմը հանդիպում է․
ա) Սկիզբ կոդոնի
բ) ԴՆԹ-ի վերջնական հատվածի
գ) Կանգառ կոդոնի
դ) Նուկլեոտիդային կապի

3․Ինչպե՞ս է կոչվում ԴՆԹ-ի այն հատվածը, որը կոդավորում է մեկ սպիտակուց։
ա) Կոդոն
բ) Գեն
գ) Քրոմոսոմ
դ) Նուկլեոտիդ

1)Թվարկված նկարներից որո՞ւմ է ցուցադրված i և  վեկտորների գումարը եռանկյան կանոնով:

1

2)Նայիր հետևյալ նկարին՝

Ընտրիր ճիշտ հավասարությունը:
Վեկտոր g = i +h
Վեկտոր i = h + g
Վեկտոր h = i +g

3)Տրված է TUVZ սեղանը: Ո՞ր վեկտորն է հավասար այս վեկտորների գումարին՝ UT+TZ գումարումը եռանկյան կանոնով կատարելիս:

Ընտրիր ճիշտ տարբերակը:

ա)ZV
բ)UZ
գ)ZU
դ)TV

4)Տրված է հետևյալ սեղանը: Կատարիր BA+AD գումարումը:

Ընտրիր ճիշտ տարբերակը:

ա)CD
բ)BD
գ)AC

5)Օգտվելով եռանկյան կանոնից՝ կառուցե՛ք a և b վեկտորների գումարը:

6)Գծե՛ք ABCDEF վեցանկյուն: Կառուցեք հետևյալ վեկտորները. AC + CE և AD+DF:

1)Գտե՛ք ֆունկցիայի մեծագույն և փոքրագույն արժեքները: Ո՞ր կետերում է ընդունում այդ արժեքը։

ա) մեծագույն արժեք 6 (-3)
փոքրագույն արժեք -7 (10)

բ) մեծագույն արժեք 6 (-9;7)
փոքրագույն արժեք -8 (0)

գ)մեծագույն արժեք 2 (0)
փոքրագույն արժեք -6 (8)

դ)մեծագույն արժեք 6 (6)
փոքրագույն արժեք -4 (-8)

ե)մեծագույն արժեք 4 (-2;10)
փոքրագույն արժեք -4 (2)

զ)մեծագույն արժեք 2 (-7;7)
փոքրագույն արժեք -5 (0)

է)մեծագույն արժեք 10 (7)
փոքրագույն արժեք -1 (-1)

ը)մեծագույն արժեք 4 (4)
փոքրագույն արժեք -4 (-8;8;0)

2)Տրված f(x) ֆունկցիայի որոշման տիրույթն է D = [- 5, 5] Հայտնի է, որ f(- 3) = 4 և f(1) = 2 Կարո՞ղ է f(x) ֆունկցիան լինել
ա) աճող
բ) նվազող։

Նվազող է։

3)f(x) ֆունկցիայի որոշման տիրույթը (−∞, +∞) միջակայքն է։ Ֆունկցիայի մասին հայտնի է, որ f(0) = 8, f(5) = 8 և f(- 1) = — 2 Կարո՞ղ է արդյոք f(x) ֆունկցիան լինել
ա) նվազող
բ) չնվազող

4)Տրված f(x) ֆունկցիայի համար հայտնի է, որ այն աճող է [1, 6] միջակայքում և f(1) = 5 f(6) = 11 : Հնարավո՞ր է արդյոք, որ
ա) f(4) = 10
բ) f(4) = 14
գ) f(4) = 5

5)Տրված f(x) ֆունկցիան չաճող է [0, +∞) միջակայքում։ Հայտնի է, որ f(0) = f(10) = 5
ա) Գտե՛ք f(3)-ը:
բ) Հնարավո՞ր է, որ f(11) = 5.1

բ) Չի կարող, քանի որ կդառնա աճող։

6)Գտնել 10 և 13 թվերից մեծի և փոքրի տարբերության հակադիր թիվը։

-3

7)Գտնել -4 և 20 թվերից մեծի և փոքրի տարբերության հակադիր թիվը։

-24

8)Գտնել -3 և 7 թվերի գումարի հակադիր թիվը։

-4

9)Գտնել -20 և -5 թվերի արտադրյալի հակադիր թիվը։

-100

1․ Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում Է։

1) ամենաէական, քրիստոնեություն, ելևէջ, ինչևէ
2) հնէաբան, պատնեշ, չէինք, առէջաթել
3) եղերերգ, ափէափ, լուսնէջք, լայնէկրան
4) դողէրոցք, Հրազդանհէկ, չէի, անէ

2․Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում Ե։

1) անեզր, խուռներամ, երբևէ, նախօրե
2) նրբերշիկ, լայնեզր, լուսերես, անէացում
3) բազմերանգ, օրըստօրե, հրեշ, դողէրոցք
4) ինչևիցե, եղերերգ, գեղուղեշ, աներկբա

3․Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում Օ։

1) հնօրյա, փայտոջիլ, միջօրեական, օրեցօր
2) անօրեն, տնօրինություն, օրըստօրե, օրորել
3) հանապազօր, առօրյա, անօրինություն, ոսկեզօծ
4) առօրեական, աշխարհազոր, հոգուտ, հօդս ցնդել

4․Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում Ո:

1) արագոտն, պնդօղակ, հոտնկայս, հրանօթ
2) քնքշօրոր, հնգօրյակ, վաղօրդյան, նրբորեն
3) հանրօգուտ, անորակ, հատորյակ, հանապազօր
4) հանապազորդ, եռոտանի, կրծոսկր, լացուկոծ

5․Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում Ը։

1) խոչընդոտ, անընտել, ակնթարթ, մթնկա
2) կորնթարդ, որոտընդոստ, առընթեր, սրընթաց
3) օրըստօրե, հյուրընկալ, գահընկեց, անընդմեջ
4) ինքնըստինքյան, լուսնկա, ճեպընթաց, մերթընդմերթ

6․Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում ԵՎ:

1) հոգեվիճակ, արևավառ, ագևոր, ոսկևաճառ
2 ) կարեվեր, գերևարել, տարևերջ, գոտեվորել
3 )արևմտաեվրոպական, ոսկեվարս, անձրևային, սերկևիլ
4) ագևազ, գինեվաճառ, ուղևճար, դափնեվարդ

7․Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում և բառաձևերում է գրվում Յ:

1) այծյամ, ջղային, բրաբիոն, ժողովածուում
2) տույժ, հեռակայել, էական, արքայորդի
3) ատամնաբույժ, Սերգեյի, հայելազարդ, լռելյան
4) պատանյակ, սերմացուի, միլյոն, մարմարյա

8․Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում Բ:

1) ողբասաց, ջրարփի, սրբապատկեր, հղփանալ
2) նրբաճաշակ, հարբեցող, արբշիռ, գրաբար
3) երբեմնի, դարպաս, աղբարկղ, դարբին
4) արբունք, աղբյուր, անխափան, նրբաթել

9․Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում Պ:

1) հապշտակել, թփրտալ, ճամպրուկ, ընդհուպ
2) Ծոպք, թարպ, պապակ, ճեպընթաց
3) հպանցիկ, ծոպավոր, ճողոպրել, հաշպտապ
4) դարպաս, ամպշող, թմբլիկ, ըմպանակ

10․Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում Փ:

1) խարխափել, ծոպավոր, ճեփ-ճերմակ, թրմփալ
2) հափրուկ, երկնահուպ, սփրթնել, թրմոց
3) շամփրել, քարակոփ, Հռիփսիմե, ոսկեծուփ
4) կոպերիզ, երփնաթույր, հղփանալ, արփի

11․Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է գրվում Գ:

1) շագանակագույն, զիգզագաձև, Վարդգես, վարգել
2) ճաքճքել, նորոգել, հեղգ, դրասանգ
3) ծեգ, սգազգեստ, հագագ, արքունիք
4) ճրագալույց, ճգնակյաց, օձիգ, նախքան