Posted in Աշխարհագրություն 9

ՀՀ_ն բնակչությունը, ընդհանուր ակնարկ

Դասի թեման’ ՀՀ_ն բնակչությունը, ընդհանուր ակնարկ: Թվաքանակի շարժընթացը

Դասի հղումը

Պատասխանել հարցերին՛

1.Որքա՞ն է հայերի թիվը ամբողջ աշխարհում, ինչպե՞ս է այն բաշխվում:
Ամբողջ աշխարհում հայերի թիվը մոտ 10-11 միլիոն է։ Հայաստանի Հանրապետությունում ապրում է մոտ 3 միլիոն մարդ, իսկ մոտ 7-8 միլիոնը բնակվում է սփյուռքում․ Ռուսաստանում, ԱՄՆ-ում, Ֆրանսիայում, ինչպես նաև Մերձավոր Արևելքում և տարբեր եվրոպական երկրներում։

2.Ըստ բնակչության թվաքանակի ինչպիսի՞ պետություն է ՀՀ_ն:
Բնակչության թվաքանակով Հայաստանը փոքր պետություն է, որովհետև այստեղ բնակչությունը քիչ է համաշխարհային միջինի համեմատ։

3.Ինչպիսի՞ տատանումներ են եղել բնակչության շարժընթացի հետ վերջին 180 տարիների ընթացքում:
Վերջին 180 տարվա ընթացքում եղել են մեծ տատանումներ․ 19-րդ դարում բնակչությունը քիչ էր և քիչ էր աճում, 20-րդ դարի սկզբին մեկ անգամ կտրուկ նվազեց ցեղասպանության պատճառով, ապա խորհրդային տարիներին արագ աճեց։ Անկախությունից հետո՝ 1990-ականներին, բնակչությունը նվազեց արտագաղթի պատճառով, իսկ մեր օրերում աճը դանդաղ է։

4.20_րդ դարի սկզբի իրադարձություններն ինչպե՞ս ազդեց ՀՀ ներկա տարածքի բնակչության թվաքանակի փոփոխության վրա:
20-րդ դարի սկզբի իրադարձությունները՝ հատկապես Հայոց ցեղասպանությունը, կտրուկ նվազեցրին հայության ընդհանուր թիվը։ Շատ արևմտահայեր գաղթեցին և հաստատվեցին Արևելյան Հայաստանում, ինչի հետևանքով ՀՀ ներկայիս տարածքում բնակչությունը մասամբ աճեց ներգաղթի հաշվին, բայց ամբողջ ժողովուրդը ընդհանուր առմամբ մեծ կորուստ կրեց։

Posted in Ֆիզիկա 9

Դաս 8․ (Թեմա Էլեկտրական երևույթներ)

$12. ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՆ ԴԻՄԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ: ՕՀՄԻ ՕՐԵՆՔԸ

$ 15. ԿԱՅԾԱԿ, ՇԱՆԹԱՐԳԵԼ:ՀՈՍԱՆՔԻ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ԿԵՆԴԱՆԻ ՕՐԳԱՆԻԶՄՆԵՐԻ ՎՐԱ

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ինչպե՞ս են սահմանում հաղորդիչի էլեկտրական դիմադրությունը:
Դիմադրությունը մեծություն է, որը ցույց է տալիս, թե որքան է հաղորդիչը «դիմադրում» էլեկտրական հոսանքի անցմանը։

2. Ինչպե՞ս են սահմանում հաղորդիչի էլեկտրական դիմադրության միավորը` օհմը:
1 օհմ դիմադրություն ունի այն հաղորդիչը, որի ծայրերին 1 վոլտ լարում կիրառելու դեպքում հոսանքը 1 ամպեր է։

3. Կախված է արդյոք հաղորդիչի դիմադրությունը նրա ծայրերին կիրառված լարումից և հոսանքի ուժից: Պատասխանը հիմնավորեք:
Ոչ։ Դիմադրությունը կախված է միայն հաղորդիչի նյութից ու չափերից, ոչ թե լարումից կամ հոսանքից։

4. Ձևակերպե՛ք Օհմի օրենքը:
Հոսանքի ուժը հաղորդիչում ուղիղ համեմատական է լարմանը և հակադարձ համեմատական է դիմադրությանը։
I = U / R

5. Ի՞նչ տեսք ունի հաղորդիչում հոսանքի ուժի կախումը հաղորդիչի ծայրերին կիրառված լարումից պատկերող գրաֆիկը:
Ուղիղ գիծ, որը սկսվում է սկզբնակետից։ Որքան մեծ է լարումը, այնքան մեծ է հոսանքը։

6. Ինչպե՞ս է կախված էլեկտրական դիմադրությունը հաղորդիչի նյութի տեսակից, երկարությունից և լայնական հատույթի մակերեսից:
Նյութից (յուրաքանչյուր նյութ ունի իր տեսակարար դիմադրությունը)
Երկարությունից (ավելի երկար → ավելի մեծ դիմադրություն)
Լայնական հատույթից (ավելի հաստ → ավելի փոքր դիմադրություն)

7. Ինչո՞վ է պայմանավորված հաղորդիչի տեսակարար դիմադրությունը:
Նյութի կառուցվածքով ու այն, թե որքան ազատ են էլեկտրոնները շարժվում մեջը։

8. Ինչպե՞ս են պատկերում դիմադրատարրը և ռեոստատը էլեկտրական շղթաների սխեմաներում:
Դիմադրատար — ձգված անկյունավոր գիծ կամ ուղղանկյուն
Ռեոստատ — նույն նշանը + սլաք (ցույց է տալիս կարգավորում)

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Նկարագրե՛ք, թե ինչպես է լիցքավորվում ամպը: Ամպի ո՞ր շերտերն են լիցքավորվում դրականորեն, և ո՞ր շերտերը՝ բացասականորեն:
Ամպի վերին մասը՝ դրական, ստորին մասը՝ բացասական։ Դա առաջանում է սառույցի կտորների ու կաթիլների բախումներից։

2. Նկարագրե՛ք կայծակի առաջացման մեխանիզմը:
Երբ ամպի և երկրի կամ ամպերի միջև լիցքերի տարբերությունը շատ մեծ է դառնում, օդը չի դիմանում, և տեղի է ունենում ուժեղ բռնկում՝ կայծակ։

3. Ինչու՞ է կայծակն ուղեկցվում որոտով:
Կայծակի ժամանակ օդը կտրուկ տաքանում է և լայնանում։ Այս հարվածային ալիքներն էլ առաջացնում են որոտ։

4. Ի՞նչ է շանթարգելը: Ինչպե՞ս է այն շինությունները պաշտպանում կայծակի հարվածից:
Շենքերի վրա դրված մետաղական ցուպ է, որը միացված է գետնին։
Կայծակի հարվածը անցնում է այդ մետաղով և անմիջապես գնում է գետին՝ առանց շենքին վնասելու։

5. Ե՞րբ է մարդու մարմինը զգում հոսանքը:
Երբ հոսանքը անցնում է մարմնի միջով։ Դա տեղի է ունենում, եթե մարդը դիպչում է լարվածություն ունեցող երկու կետերի կամ լար–հող ուղու։

6. Հոսանքի ուժի ո՞ր արժեքներն են վտանգավոր, և որո՞նք են մահացու մարդու համար:
1 մԱ–5 մԱ — թեթև զգացում
10–15 մԱ — ցավ, մկանների կծկում
50–100 մԱ — շատ վտանգավոր
100 մԱ-ից բարձր — կարող է լինել մահաբեր

7. Բուժական ի՞նչ նպատակներով են օգտագործում էլեկտրական հոսանքը:
Մկանների խթանում
Ֆիզիոթերապիա
Սրտի ռիթմի կարգավորում (դեֆիբրիլյացիա)

Posted in Կենսաբանություն 9

Միտոզ

1․Թեստ

1․ Ի՞նչ է միտոզը։
ա) Բջջի բաժանումը երկու դուստր բջիջների
բ) Սերմի աճը
գ) Սննդի սինթեզը
դ) Շնչառությունը

2․Միտոզի արդյունքում ստացվող բջիջները լինում են․
ա) Տարբեր գենետիկ կազմով
բ) Նույն գենետիկ կազմով
գ) Առանց միջուկի
դ) Առանց քրոմոսոմների

3․Միտոզը տեղի է ունենում․
ա) Սոմատիկ բջիջներում (մարմնի բջիջներ)
բ) Սեռական բջիջներում
գ) Միտոքոնդրիումներում
դ) Քլորոպլաստներում

4․Միտոզի հիմնական նշանակությունը․
ա) Էներգիայի առաջացում
բ) Աճ և վերականգնում
գ) Տեղաշարժ
դ) Սննդի մարսում

5․Միտոզի վերջում ձևավորվում են․
ա) Չորս բջիջ
բ) Երկու նույնական բջիջ
գ) Մի մեծ բջիջ
դ) Սերմաբջիջ

6․Միտոզի ընթացքում բջջի քրոմոսոմների թիվը․
ա) Կրկնվում է
բ) Պակասում է երկու անգամ
գ) Աճում է չորս անգամ
դ) Անհետանում է

7․Ո՞ր գործընթացն է հաջորդում միտոզին․
ա) Ցիտոկինեզ
բ) Ֆոտոսինթեզ
գ) Սերմնավորում
դ) Ֆերմենտացում