Վերլուծություն
Տեքստում բացատրվում է երկու հին բառի՝ ապատ և անապատ իմաստը և դրանց օգտագործումը գրականության մեջ։ «Ապատ»-ը նշանակում է շեն, բարգավաճ, բնակեցված վայր, իսկ «անապատ»-ը՝ նրա հականիշը, այսինքն՝ ամայի, դատարկ տեղ։ Թեև «ապատ» բառը այսօր գրեթե չենք օգտագործում, այն ժամանակին տարածված է եղել և նույնիսկ հանդիպում է պատմական գրքերում։
Բանաստեղծներ Ա. Իսահակյանն ու Հ. Շիրազը այս բառերը օգտագործում են փոխաբերական իմաստով։ Նրանք հակադրում են «ապատ»-ը և «անապատ»-ը՝ ցույց տալու համար մարդու ներքին աշխարհը։ Իսահակյանը ասում է, որ մարդը կարող է իրեն ծանր և մոլորված զգալ անկախ այն բանից, թե որ միջավայրում է՝ գեղեցիկ ու ծաղկուն տեղո՞ւմ, թե՞ ամայի վայրում։ Շիրազն էլ նույն հակադրությամբ բացում է իր հերոսի հոգեկան վիճակը։ Այսպիսով՝ երկու բառերը դառնում են հոգեվիճակի նկարագրության միջոց։
Տեքստը նաև բացատրում է բառի ծագումը։ «Ապատ»-ը հայերեն չէ, այն միջին պարսկերենից է գալիս՝ apat/abad ձևից։ Այդ «աբադ» ձևը հետագայում դարձել է շատ քաղաքների անունների մաս՝ Աբադան, Իսլամաբադ, Ջելալաբադ և այլն։ Այսինքն՝ «աբադ» վերջավորությունը միշտ կապ ունի շեն վայրերի հետ։
Եզրակացությունը այն է, որ «ապատ» և «անապատ» բառերը միայն սովորական բառեր չեն․ դրանք մեր լեզվում ու գրականության մեջ կարևոր դեր ունեն, քանի որ դրանց միջոցով հնարավոր է ստեղծել բացահայտ հակադրություն՝ շենություն և ամայություն, որն օգնում է ավելի խոր ներկայացնել մարդու զգացմունքներն ու մտքերը։
Մանվելյան Շուշան 