Day: 01.03.2023

822. Համոզվե՛ք, որ ռացիոնալ թվերի տրված զույգի համար
բազմապատկման տեղափոխական օրենքը ճիշտ է.
ա) -3/4 և-2/5 , ճ

բ) -2/3և +3/5,ճ

գ) +5/6և-7/6 ,ճ

դ) -2 1/2և-3 8/9 ,ճ

823. Ստուգե՛ք, որ ռացիոնալ թվերի տրված եռյակի համար գումարման
զուգորդական օրենքը ճիշտ է.
ա) -1/2, +11/2, -3/4 ճ

բ) +7/8, -5/12, -5/6 ճ

գ) -2/5, -3/10, -7/15 ճ

դ) -2/9, -5/6, +2/3 ճ

825. Համոզվե՛ք, որ ռացիոնալ թվերի տրված եռյակի համար ճիշտ է բազմապատկման բաշխական օրենքը գումարման նկատմամբ.

ա) +3/20, -7/10, -8/15 ճ

բ) -5/36, -1/6, +7/12 ճ

գ) -1/2, +3/4, -5/8 ճ

դ) +5/9, -2/3, -1/6 ճ

ե) 0, -7/34, +5/17 ճ

զ) -1, +8/9, -5/12 ճ

827. Հաշվե՛ք (a + b) + c և (c + b) + a արտահայտությունների արժեքները, եթե՝
ա) a=-3 8/9,b=-4 5/12 ,c=+2 4/15 ,

-5 2115/2700
բ) a=10 17/30,b=-8 9/25 ,c=-12 11/20 ։

-10 8375/7500  375

829. Հիմնվելով այն դատողությունների վրա, որոնք օգտագործվել են սովորական կոտորակների համար բազմապատկման

m/n x p/q= p/q x m/n

տեղափոխական օրենքը հիմնավորելիս՝ ցո՛ւյց տվեք, որ ռացիոնալ թվերի համար այդ օրենքը ճիշտ է։

1/2 x 3/4=3/8

3/4 x 1/2=3/8

3/8=3/8

1/2 x 3/4=3/4 x 1/2

807. Գտե՛ք տրված թվին հակադիր թիվը. ա) -18 1/2, 18 1/2 բ) -4 5/9, 4 5/9 գ) +1/3, -1/3 դ) 0 ,  0 ե) -3/11 , +3/11 զ) +14 2/5, -14 2/5 808. Կոորդինատային ուղղի վրա կետեր են նշված (տե՛ս նկ. 91)։ Գրե՛ք այդ կետերի կոորդինատները։ 

 A -2 2/3 B -1 1/3 C 1/2 D  2/3 E 2 3/3 810. Խորհրդարանի պատգամավորների ընտրության ժամանակ մի տեղամասում կայացած քվեարկության արդյունքները ներկայացված են շրջանաձև դիագրամով (նկ. 5)։ Պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին. 

 ա) Ընտրողների քանի՞ տոկոսն է մասնակցել քվեարկությանը։ 92% բ) Թեկնածուներից ո՞րն է հաղթել։  երկրորդը գ) Հաղթողը իր մրցակցից քանի՞ տոկոսով ավելի ձայն է ստացել։ 10% դ) Ընտրողների քանի՞ տոկոսն է հաղթողին դեմ քվեարկել 8% Մարմնի զանգվածի և նրա ծավալի հարաբերությունը կոչվում է խտություն։ Մի մետաղյա չորսուի ծավալը 96 սմ3 է, իսկ երկրորդինը՝ 105 սմ3։ Նո՞ւյնն են արդյոք այդ չորսուների խտությունները, եթե՝ ա) առաջինի զանգվածը 592 գ է, իսկ երկրորդինը՝ 840 գ. Ոչ բ) առաջինի զանգվածը 700 4/5գ է, իսկ երկրորդինը՝ 766 1/2գ Ոչ 813.Բեռը տեղափոխելու համար անհրաժեշտ է 15 մեքենա՝ յուրաքանչյուրը 6 1/2տ բեռնատարողությամբ։ Նույն բեռը տեղափոխելու համար 2 1/2տ բեռնատարողությամբ քանի՞ մեքենա անհրաժեշտ կլինի։ Լուծում՝ 13/2 + 5/2= 9 15+9=24 24+15=39 Պատ.՝39 814.Չափե՛ք ուղղի վրա նշված A և B կետերի հեռավորությունը (տե՛ս նկ. 92) և գծե՛ք նույնպիսի մի ուղիղ։ Գծված ուղիղը կոորդինատային ուղիղ դարձնելու համար որոշե՛ք միավոր հատվածի երկարությունը և նշե՛ք կոորդինատների սկիզբը այնպես, որ A կետի կոորդինատը լինի –4, B-ինը` +2։ 

815. Շրջանագծի երկարությունը 108 սմ է։ Ի՞նչ երկարություն ունի այդ շրջանագծով սահմանագծված շրջանի այն սեկտորի աղեղը, որի անկյունը հավասար է 180°-ի, 120°-ի, 90°-ի, 60°-ի, 30°-ի։ Կազմե՛ք համապատասխան համեմատություններ աղեղի երկարության և նրա սեկտորի անկյան մեծության հարաբերությունների համար։

1 Կատարիր կոտորակների բաժանումը:

3/17:7/17 =51/119

2 Կատարիր բաժանումը:

ա) −4/43:1=-4/43

բ) (−4/43):(−1)=+4/43

3 Կատարիր բաժանումը:

Առաջին պատուհանում տեղադրիր «+» կամ «−» նշանը:

(−15/16):3=15/48

4 Հաշվիր կոտորակի արժեքը:

8/17/1/1 =8/17/1/17

5 Գտիր ճիշտ պնդումը:

Դրական ռացիոնալ թիվը բացասական ռացիոնալ թվի վրա բաժանելիս ստացվում է բացասական ռացիոնալ թիվ:

Դրական ռացիոնալ թիվը բացասական ռացիոնալ թվի վրա բաժանելիս ստացվում է դրական ռացիոնալ թիվ:

6 Կատարիր բաժանումը.

Տեղադրիր միջանկյալ արդյունքները և պատասխանը:

3/34:7/17 =41/238

7 Կատարիր կոտորակների բաժանումը:

Պատասխանը գրելիս, եթե հնարավոր է՝ կրճատիր:

(−3/5):(−2/9)=27/10

8 Գտիր քանորդը:

Եթե արդյունքը բացասական թիվ է, ապա «−» նշանը տեղադրիր կոտորակի համարիչում:

(−1 2/9):(−10 1/9)=10 18/9

9 Կատարիր բաժանումը:

Արդյունքը ամբողջ թիվ է:

−60:(−5/8) =480/5

10 Կատարիր խառը թվի և սովորական կոտորակի բաժանումը:

Պատասխանն ամբողջ թիվ է:

2 1/2:2/4 =2 4/4

11 Սովորական կոտորակը բաժանիր բացասական ամբողջ թվի վրա և արդյունքը կրճատիր:

Առաջին պատուհանում տեղադրիր «+» կամ «−» նշանը:

9/19 :(−3)=- 9/57

12 Քայլ առ քայլ կատարիր խառը թվի բաժանումը սովորական կոտորակի:

Կոտորակը կրճատիր, անջատիր ամբողջ մասը:

4 4/9:5/7 =

40/9⋅5/7=280/45

13 Կատարիր գործողությունները կոտորակային թվերի հետ: Արդյունքը բեր անկրճատելի կոտորակի:

Եթե քանորդը բացասական թիվ է, ապա մինուս նշանը տեղադրիր համարիչում:

1/5:(−21/4)⋅(−7/5) =+20/735

14 Որոշիր, թե ի՞նչ արագությամբ պետք է շարժվի ավտոբուսը, որպեսզի 42 կմ-ը անցնի 3/5 ժամում:

Պատասխան՝ ավտոբուսը պետք է շարժվի

14կմ/ժ արագությամբ:

1Կատարիր կոտորակների բազմապատկումը: Եթե կարիքը կա, ապա արդյունքը կրճատիր:

7/11⋅1/7=1/11

2 Գտիրճիշտ պնդումը:

Բացասական ռացիոնալ թիվը դրական ռացիոնալ թվով բազմապատկելիս ստացվում է բացասական ռացիոնալ թիվ:

Բացասական ռացիոնալ թիվը դրական ռացիոնալ թվով բազմապատկելիս ստացվում է դրական ռացիոնալ թիվ:

3 Կատարիր բազմապատկումը:

ա) 25/40⋅1=+25/40

բ) (−1)⋅(−25/40)=+25/40

4 Բազմապատկիր:

(−2/17)⋅(−3)=6/17

5 Հաշվիր արտադրյալը:

1 4/7⋅1/7=1 4/7

6 Տեղադրիր միջանկյալ արդյունքները և հաշվիր խառը թվերի արտադրյալը:

4 7/11⋅1 6/5=4 42/55

7 Հաշվիր:

Պատասխանը գրիր անկանոն կոտորակի տեսքով:

(−3/10)⋅(−2 1/3)=+21/10

8 Պարզիրչորս բացասական ռացիոնալ թվերի արտադրյալի նշանը:

+

−

9 Կատարիր կոտորակների բազմապատկումը: Կոտորակը կրճատիր:

Եթե արդյունքը բացասական թիվ է, ապա մինուս նշանը տեղադրիր համարիչում:

−3/4⋅5/5⋅(−1/20)=15/20

10 բոսաշրջիկը քայլեց 1 2/5 ժամ: Որոշիր, թե որքա՞ն ճանապարհ անցավ զբոսաշրջիկը, եթե նա քայլում էր 4 3/7 կմ/ժ արագությամբ:

Պատասխան՝ 5 6/35 կմ:

11 Կատարիր բազմապատկումը:

−49⋅(−2 3/7)=+2 147/7

12 Կատարիր բազմապատկումը:

Արդյունքը ներկայացրու անկրճատելի կոտորակի տեսքով:

3/4⋅8/5⋅1/64=24/1280

13 Գտիր արտադրյալը:

Տեղադրիր անկրճատելի կոտորակ:

(−7/11)⋅(−9/10)=+63/110

14 Հաշվելով միջանկյալ արդյունքը՝ գտիր խառը թվերի արտադրյալը:

Առաջին պատուհանում տեղադրիր +կամ  − նշաններից մեկը:

(−1/11)⋅1 4/7=(−1/11)⋅11/7=1 4/77 

15 Կատարիր գործողությունները կոտորակային թվերի հետ: Արդյունքը ներկայացրու անկրճատելի կոտորակի տեսքով:

Եթե քանորդը բացասական թիվ է, ապա մինուս նշանը տեղադրիր համարիչում:

1/2:(−48/7)⋅(−8/8)=7/98

797. Հաշվե՛ք.

ա) -17/12 x -4/7 +17/21

բ) -8/5 x -25/64  +20/32

գ) +6/19 x +25/27  150/83

դ) +11 7/9 x +1/5 +11  7/45

ե) -2/9 x -9/10 +1/5

զ) -7 41/50 x -1/4  +7 41/200

798. Հաշվե՛ք.
ա) -9/10 x-5/8 +45/80

բ) +24/7 x -56/81 -1344/567

գ) +14/15 x -35/63 -46/75

դ) -42/37 x +15/28 -630/1036

799. Հաշվե՛ք.
ա)  +23 6/7 x +2 7/8  46 42/56

բ) -1 4/5 x -8 3/7 +8 12/35

գ) -6 3/10 x -2 11/25  +12 33/250

դ) -4 6/7 x +8/9 -4 48/63

800.Համեմատման ի՞նչ նշան պետք է դնել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի ստացված համեմատումը ճիշտ լինի.

ա) -3 2/5 x +2 4/5 <0

բ) +3/5 x -6 73/100 <0

գ) -1/5 x -6/25 >0

դ) 0x -4 11/12 =0

801.Հաշվե՛ք

ա) +4/5 : +1/8 +32/5

բ) -8/9 : -2/3 +24/27

գ)-5 6/7 : – 9 5/14  +45 84/35

դ) +17 1/2 : +4 2/15 +68 15/4

802. Հաշվե՛ք.

ա) -7/8 : +5/16  112/40

բ) +4/15 : -2/25 120/30

գ) -4 3/4 : +1 9/10  -4 30/36

դ) -11 4/7 : +24 5/14  -264 56/35

803. Համեմատման ի՞նչ նշան պետք է դնել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի ստացվի ճիշտ համեմատում.

ա) +8 1/5 : -41/100 <0

բ) -15/17 : -9/11>0

գ) -25/29 : +14/15<0

դ) 0: -6 3/10 =0

1.Հաշվիր գումարը:

Կոտորակները մի կրճատիր:

4/69+13/69=17/69

2. Կատարիր գումարումը:

Առաջին պատուհանում տեղադրիր + կամ  −: Կոտորակը մի ձևափոխիր:

(−4/23)+(−8/23)=-12/23

3. Հաշվիր՝

5 2/7+44 3/7=49 5/7

4.Կատարիր գումարումը:

8+(−4/5)=+44/5

5.Գումարիր խառը թվերը:

Գրիր անկրճատելի կոտորակ:

3 1/9+29 1/21=32 378/189

6.Գտիր ռացիոնալ թվերի գումարը:

Տեղադրիր անկրճատելի կոտորակ:

5/8+(−1/5)= 32/40

7.Հաշվիր գումարը:

Առաջին պատուհանում տեղադրիր + կամ  −:

2/17+(−9 10/17)=9 12/17

8.Գտիր ռացիոնալ թվերի գումարը:

Առաջին պատուհանում տեղադրիր արդյունքի նշանը: Կոտորակները մի կրճատիր:

0+18/8+(−31/8)=49/8

9.Կիրառելով p/q+m/n=p⋅n+q⋅m/q⋅n բանաձևը, գտիր ռացիոնալ թվերի գումարը:

Պատասխանը մի կրճատիր:

Պատասխան՝ 7/22+(−1/35)=7x-35+22×1/22×1= -267/22

1.Հաշվիր տարբերությունը:

Կոտորակները մի կրճատիր:

(4/76)−(−19/76)=-15/76

2. Կատարիր հանումը:

Առաջին պատուհանում տեղադրիր + կամ  −: Կոտորակը մի կրճատիր:

(−15/76)−22/76= -37/76

3. Կատարիր հանումը:

Առաջին պատուհանում տեղադրիր + կամ  −: Կոտորակները մի կրճատիր:

16/4−24/4=-8/4

4. Հաշվիր ռացիոնալ թվերի տարբերությունը:

Կոտորակը մի կրճատիր:

33/9−1/37=1212/333

5.Կիրառելով p/q−m/n=p⋅n−q⋅m/q⋅n բանաձևը, հաշվիր ռացիոնալ թվերի տարբերությունը:

Պատասխան՝ 23/9−1/8=176

6. Բնական թվից հանիր սովորական կոտորակը:

59−7/11=52/11

7.Գտիր այն ռացիոնալ թիվը, որը 24/36-ով փոքր է −40-ից:

Կոտորակը մի կրճատիր:

Պատասխան՝ -1416/36

8.Պարզիր, թե ո՞ր արտահայտությանն է հավասար հետևյալ տարբերությունը՝ (−11/31)−25/31

Ընտրիր ճիշտ պատասխան(ներ)ը.

−36/31

36/31

25/31+(−11/31)

25/31+11/31

−(25/31+11/31)

(−11/31)+(−25/31)

1․ Կետերի փոխարեն լրացրո՛ւ ջ, ճ կամ չ (անծանոթ բառերը բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր)։

Ալոճ, ակնակապիչ, աղճատել, աղջամուղջ, աճպարար, անաչառ, անզիջում, անմիջապես, անջրդի (չջրած, չոր), անտերունչ (չքավոր), անրջել, աչալուրջ, աչքաբաց, աջակողմյան, աջափնյակ, աճլիկ, առաջարկություն, միջատ, միջոց, շուրջպար, վերջակետ, աղջիկ, ոչխար, ոջիլ, չղչիկ, փախչել, փարչ (կավե գավաթ), քրքիջ:

2․ Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը:
Ջրաղացի ճրագի լույսն էր կենդանության միակ նշանը համատարած մթության մեջ:
Ծերունին նայեց հանդիպակաց  ամպին, բարձրացավ ամբարտակի վրա, քաշեց առաջը հավաքված ճյուղերը, ապա մտավ ջրաղացը և դուռը կողպեց: Քամին վզվզում էր պատերի բացվացքներից, հափշտակում թափված հարդաշաղախ ալրափոշին և փախչում զվարդաձայն: Ծեր ջրաղացպանը կրկին անցավ իր հանապազօրյա գործին` անշտապ կապելով ալրաթաթախ գոգնոցը:

3․ Տրված բառաշարքից ընտրի՛ր ածանցավոր բառերը և արմատն ընդգծիր:
Շապիկ, մկնիկ, զատիկ, ծաղիկ, մայրիկ, աղջիկ, շնիկ, փիսիկ, գեղեցիկ, կապիկ, փոքրիկ, սիրունիկ, կողիկ (կոտլետ), թիթեռնիկ, ծիտիկ, քթիկ, տոտիկ, մատիկ,գնդակ, գետակ, վանդակ, ելակ, կատակ, նապաստակ, առվակ, զավակ, բակ, գուշակ, որդյակ, դղյակ, կտակ, պատանյակ, թիակ, թակ, բլրակ, վարդակ, սոխակ, մահակ, մոծակ,գայլուկ, բուկ, մանուկ, գառնուկ, ձագուկ, ձուկ, ձիուկ, բազուկ, մուկ, աղմուկ, հատուկ, մարդուկ, պոչուկ, վհուկ, ձմերուկ:

ՊԱՏՐԱՆՔ

Վեր է կացել էն սարում
Մեր Չալակը իր թևից.
Գընում է մութ անտառում,
Քաջ ախպերըս ետևից։

Զըրնգում են նըրանք խոր
Էն անտառում կուսական.
Ես կանչում եմ նորից նոր,
Ինձ թըվում է, թե կըգան…

Զո՜ւր… վաղուց են, ա՜խ, նըրանք

Մեր սարերից գընացել.
Էն զիլ ձեներն են մենակ
Իմ ականջում մընացել…

1918

---

Երեքշաբթի

1.Սովորիր բանաստեղծությունը բերանացի ։

2.Գրիր պատմություն «Երազանքիս ճանապարհին » վերնագրով։

Բոլորն ունեն երազանքներ ինչպես նաև ես և այդ երազանքները լինում են ոչ թե մեկ հատ այլ շատ: Ես ձգտում եմ դեպի իմ երազանքները: Իմ կարծիքով եթե մարդ ամեն ինչ ունենեա նա չի ունենեա երազանք: Ես նաև շատեմ ուզում որպիսզի բոլոր երկրներում տիրի խաղաղություն և չլինեն պատերազմներ:

3.Լրացնել  բաց թողնված տառերը` օ կամ ո:
Օդանավը թռչում է հնօրյա երկրի` Հայաստանի վրայով: Միօրինակ հոնդյունից ձանձրացած` դիտում ենք բացօթյա թանգարան համարվող յուրօրինակ լեռնաշխարհը: Վաղորդյան արեգակի ճառագայթները հոծ ամպերի միջով լուսավորել են դեղնազօծ արտերը, արծաթազօծ սառնորակ գետակները: Փչում է մեղմօրոր քամի, և մեղմորեն օրորվում են ցորենի հոռթի ցանքատարածությունները: Որքան են սիրում  հայերն իրնեց բնօրրանը ինչպես են տնօրինում երկրի բախտը և ամեն ինչ անում հօգուտ նրա բարգավաճման: Հօգուտ ոտճանում է հարգանքն այս կենսախինդ ժողովրդի նկատմամբ, և հօդս է ցնդում այն մտավախությունը, թե իր հողին արմատներով կառչած և քնքշորեն կապված Հայկա զարմը երբևէ կարող է պարտվել; Եթե անողոք դարերը ծնկի չբերեցին այս համառ ցեղին, էլ ին՞չը  նրանց կարող է ընկճել: Ինքնաթիռն սկսում է վայրէջք: Պարզորոշ գծագրվում են երկվորյակ քույրեր Մասիսները, տարորոշվում են նորաոճ շենքերը, օրեցոր ընդարձակվող Երևանը: Մեզ դիմավորում է նախօրոք պատվիրված ավտոմեքենան, և մենք ուղեվորվում ենք դեպի քաղաքի կենտրոնում գտնվող գիշերօթիկ դպրոցի շենքը, որը պիտի դառնա մեր հնգօրյա օթևանը: