Ջրիմուռները լինում են միաբջիջ, բազմաբջիջ և գաղութային:
Քլորելա, քլամիդոմոնադ
Որովհետև նրանց քլորապաստներում կա մի կարմիր գունակ որը հնարավոր է դարձնում կարմիր ջրիմուռներին կատարել ֆոտոսինթեզ մեծ խորություններում:
Մարդիկ ջրիմուռներից ստանում են դեղեր, ուտեստներ, թթվածին, յոդ և այլն:
1 Հարց
Բակտերիաների կառուցվածքը և տարածվածությունը
Բակտերիաները տարածվում են օդի և շփումի միջոցով։Բակտերիաները բաղկացած են ցիպլոտազմայից որի մեջ որ կա ժառանգական նյութ, ռիբոսմներ նեռարուկներ և այլն։
2 Հարց
Օգտակար և վնասակար բակտերիաներ
Բակտերիաները լինում են օգտակար և վնասակար։ Օգտակար բակտերիաներ են կաթնաթթվային բակտերիաները, մեր օրգանիզմների բակտերիաները և այլն։ Վնասակար են համարյա բոլոր բակտերիաները և նրանք կան ամեն ինչի վրա։
3 Հարց
Բորբոսասնկերի դերը մարդու կյանքում և բնության մեջ
Բորբոսասնկերը նույնպես լինում են օգտակար և վնասակար։ Օգտակարների օգնությամբ կարելի է ստանալ կաթնամթերք։ Վնասակար բորբոսները կարող են առաջացնել գլխապտույտ, փորացավ և այլն։
4 Հարց
Օգտակար և վնասակար բորբոսներ
Օգտակար բորբոսասնկերից է պենիցիլիումը որից ստացել են պենիցիլին հակաբիոտիկը։ Օգտակար բորբոսները օգտագործվում են պնանիրների մեջ։ Վնասակար բորբոսասունկ է մուկորը և այլն։
5 Հարց
Գլխարկավոր անկերի կառուցվածք
Գլխարկավոր սունկը կազմված է պտղամարմինից և սնկամարմնից։ Պտղամարմինը ունի գլխիկ և ոտիկ
6 Հարց
Վիրուսների նշանակությունը և ինչպե՞ս է վարակում բջիջը
Վիրուսները առաջացնում են վիրուսային հիվանդություններ մարդկանց և այլ կենդանի օրգանիզմների մոտ։ Վիրուսները վարակում են մարդու թիրախ բջիջը որը սկսում է արտադրել տարբեր վիրուսներ իսկ հետո նաև կարողանում է փոխանցել այդ վիրուսները մյուս բջիջներին և այդպիսով կառաջանա հիվանդություն։
7 Հարց
Ներկայացնել կենսաբանության բաժնի հղումը
8 Հարց
Բնագիտության ֆլեշմոբ
Կատարել եմ ֆլեշմոբը
Լրացուցիչ աշխատանք, պատասխանել հարցերին․
Վիրուսները ներբջջային մակաբույծներ են, որոնք առաջացնում են մարդկանց և այլ կենդանի օրգանիզմներին հիվանդություններ:
Նրանք վարակում են կենդանի օրգանիզմների բջիջները:
Վիրուսները և բակտերիաները չեն երևում անզեն աչքով: Վիրուսները բակտերիաներից շատ անգամներով փոքր են: Բակտերիաները և վրուսները ունեն մանրադիտակային չափսեր, բայց գտնվում են համրայ յուրաքնչյուր մակերևույթի վրա և դառնում են բազմաթիվ հիվանդությունների պատճառ:
Գրիպ, ջրծաղիկ, կորունավիրուս, կարմրուկ և այլն:
1․Ո՞ր շարժումն է կոչվում հավասաաչափ:
Այն շարժումը որը կամայական հավասար ժամանակում անցնում է հավասար տարածություն:
2․Ո՞ր մեծությունն է կոչվում հավասարաչափ շարժման արագություն ՝գրել բանաձևը
v=s/t
3․Ի՞նչ միավորներով է չափվում արագությունը՝ՄՀ-ում
1մ/վ
4․Ինչպե՞ս որոշել հավասարաչափ շարժվող մարմնի անցած ճանապարհը,եթե հայտնի է նրա արագությունը ու շարժման ժամանակը,գրել բանաձևը
s=vt
5.Ինչպե՞ս որոշել հավասարաչափ շարժման ժամանակը,եթե հայտնի են մարմնի արագությունն ու ճանապարհը
t=s/v
Առաջադրանքներ Գ. Մխիթարյանի մաս I գրքից էջ 17-19 և 29-32
3. Մեխանիկական շարժում, հավասարաչափ և անհավասարաչափ շարժում:
Տարբերակ 1
I Ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունը մեկ այլ մարմնի նկատմամբ անվանում են մեխանիկական շարժում։ Պատ.`3
II Հավասարաչափ անվանում են այն շարժումը, որի դեպքում, մարմինը ցանկացած հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարհներ: Պատ.՝1
III Շարժվող գնացքի վագոնում նստած ուղևորը գտնվում է դադարի վիճակում վագոնի և վագոնում նստած մյուս ուղևորների նկատմամբ:Պատ.՝ 1, 3
IV Մարդատար գնացքը ցանկացած 0,5Ժ-ում անցնում է 60կմ ճանապարհ, 15ր-ում 30կմ, 1ր-ում՝ 2կմ և այլն։ Դա հավասարաչափ շարժում է։ Պատ.`2
Տարբերակ 2
I Այն գիծը որը մարմինը գծում է իր շարժման ընթացքում, անվանում են հետագիծ: Պատ.՝2
II Մարմնի անցած ճանապարհ կոչվում է հետագծի այն հատվածի երկարությունը, որը մարմինը անցնում է որոշակի ժամանակամիջոցում: Պատ.՝2
III Շարժվող գնացքի վագոնում սեղանի վրա դրած խնձորը տեղափոխվում է վագոնում քայլող ուղևորի նկատմամբ: Պատ.՝1
IV Նշված շարժումներից հավասարաչափ է հարթավայրում հոսող գետի ջրի շարժումը և երկրի շարժումը իր առանցքի շուրջը:Պատ.՝3, 4
Տարբերակ 3
I Այն գծի երկարությունը, որը մարմինը անցնում է որոշ ժամանակամիջոցի ընթացքում անվանում են անցած ճանապարհ:Պատ.՝1
II Մեխանիկական շարժումը դա մարմնի դիրքի փոփոխությունն է այլ մարմինների նկատմամբ: Պատ.՝2
III Հեծանիվը իջնում է բլրից։ Նրա ոտնակները իրենց պտտման ընթացքում և շղթան ոտնակների պտտման դեպքում գտնվում են կմախքի նկատմամբ շարժման մեջ։ Պատ.`1, 4
IV Ավտոմեքենան 0,5ժ-ում անցավ 30կմ հեռավորություն, ընդ որում՝ առաջին 15ր-ում՝ 20կմ, իսկ հաջորդների ընթացքում՝ 10կմ: Դա անհավասարաչափ շարժում է։ Պատ.`1
Տարբերակ 4
I Այն շարժումը, որի ընթացքում մարմինը ցանկացած հավասար ժա- մանակամիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարհներ, անվանում են հավասարաչափ շարժում։ Պատ.` 2
II Այն գիծը, որը մարմինը գծում է իր շարժման ընթացքում կոչվում է հետագիծ։ Պատ.`3
III Շարժվող տրակտորի թրթուրների ներքևի մասերը և շենքի հիմքը գտնվում են դադարի վիճակում Երկրի նկատմամբ։ Պատ.`1, 4
IV Բերված շարժումներից ժամացույցի վայրկենաչափի սլաքի շարժումը և ձեռքից ընկած գնդակի շարժումը անհավասարաչափ են։ Պատ.`1, 2
8.Հեղուկի ծավալի որոշումը չափագլանի միջոցով
Տարբերակ 1
I. Նկարում պատկերված չափագլանով կարելի է չափել 100մլ ծավալով հեղուկ։ Պատ.`2
II. Նկարում պատկերված չափագլանի մեկ բաժանման արժեքը կլինի 2մլ հեղուկ: Պատ.՝2
III. Նկարում պատկերված չափագլանի մեջ գտնվող հեղուկի ծավալը կլինի 76մլ: Պատ.՝4
Տարբերակ 2
I. Նկարում պատկերված չափագլանով կարելի է չափել 250մլ ծավալով հեղուկ։ Պատ.՝3
II. Նկարում պատկերված չափագլանի մեկ բաժանման արժեքը կլինի 5մլ հեղուկ: Պատ.՝1
III. Նկարում պատկերված չափագլանի մեջ գտնվող հեղուկի ծավալը կլինի 165մլ: Պատ.՝2
Տարբերակ 3
I. Նկարում պատկերված չափագլանով կարելի է չափել 100մլ ծավալով հեղուկ։ Պատ.՝2
II. Նկարում պատկերված չափագլանի մեկ բաժանման արժեքը կլինի 5մլ հեղուկ: Պատ.՝1
III. Նկարում պատկերված չափագլանի մեջ գտնվող հեղուկի ծավալը կլինի 60մլ: Պատ.՝1
Տարբերակ 4
I. Նկարում պատկերված չափագլանով կարելի է չափել 1000մլ ծավալով հեղուկ։ Պատ.՝1
II. Նկարում պատկերված չափագլանի մեկ բաժանման արժեքը կլինի 10մլ հեղուկ: Պատ.՝3
III. Նկարում պատկերված չափագլանի մեջ գտնվող հեղուկի ծավալը կլինի 940մլ: Պատ.՝3
9. Մարմնի ծավալի որոշումը
Տարբերակ 1
I . Նկարում պատկերված չափագլանի ամենափոքր բաժանման արժեքը կլինի 10սմ3 ջուր: Պատ.՝4
II Նկարում պատկերված չափագլանի մեջ գտնվող ջրի ծավալը կլինի 490սմ3 : Պատ.՝2
III Ջրի և մարմնի ծավալը միասին կլինի 800սմ3:Պատ.՝4
IV Մարմնի ծավալը 310սմ3 է:Պատ.՝1
Տարբերակ 2
I . Նկարում պատկերված չափագլանի ամենափոքր բաժանման արժեքը կլինի 1սմ3 ջուր: Պատ.՝2
II Նկարում պատկերված չափագլանի մեջ գտնվող ջրի ծավալը կլինի 70սմ3 : Պատ.՝2
III Ջրի և մարմնի ծավալը միասին կլինի 80սմ3:Պատ.՝3
IV Պնդօղակի ծավալը 10սմ3 է:Պատ.՝1
Տարբերակ 3
I . Նկարում պատկերված չափագլանի ամենափոքր բաժանման արժեքը կլինի 1սմ3 ջուր: Պատ.՝4
II Նկարում պատկերված չափագլանի մեջ գտնվող ջրի ծավալը կլինի 54սմ3 : Պատ.՝2
III Ջրի և մարմնի ծավալը միասին կլինի 81սմ3:Պատ.՝1
IV Մարմնի ծավալը 27սմ3 է:Պատ.՝1
Տարբերակ 4
I . Նկարում պատկերված չափագլանի ամենափոքր բաժանման արժեքը կլինի 5սմ3 ջուր: Պատ.՝2
II Նկարում պատկերված չափագլանի մեջ գտնվող ջրի ծավալը կլինի 60սմ3 : Պատ.՝2
III Ջրի և մարմնի ծավալը միասին կլինի 90սմ3:Պատ.՝1
IV Մարմնի ծավալը 30սմ3 է:Պատ.՝3
1.Ինչն են անվանում մեխանիկական շարժում
Ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունը այլ մարմինների նկատմամբ
2.բերել մեխանիկական շարժման օրինակներ
Մեքենան փոխում է իր դիրքը շենքի նկատմամբ
3.որ մարմինն են անվանում հաշվարկման մարմին
Այն մարմինբը որի նկատմամբ դիտարկվում է այլկ մարմինների շարժումը
4.Ինչն են անվանում նյութական կետ
Այն մարմինը որի չափերը տվյալ պայմաններում կարելի է անտեսել
5.Որ դեպքում մարմինը կարելի է համարել նյութական կետ,որ դեպքում՝ոչ
Օրինակ՝երբ իքնաթիռը թռչում է Երևանից Շանհայ այն կարելի է համարել նյութական կետ, որովհետև այն շատ անգամներ փոքր է Երևան-Շանհայ հեռավորությունից: Սակայն ինքնաթիռի վայրեջքի և թռիչքի ժամանակ նրա ձևն ու չափերը ունեն շատ էական նշանակություն:
8.Ինչով է տարբերվում հետագիծն անցած ճանապարհից:
Հետագիծը այն գիծն է որով տվյալ հաշվարկման համակարգում շարժվում է մարմինը:
Հետագծի այն տեղի երկարությունը որով շարժվել է մարմինը որոշակի ժամանակամիջոցում կոչվում է տվյալ ժամանակամիջոցում մարմնի անցած ժանապարհ:
1.Պատմի՛ր դպրոցում քո կատարած փորձի մասին.
Փորձանոթի մեջ լցրեցինք շաքարավազ և տաքացրեցինք սպիրտայրոցի բոցի վրա: Սկզբից այն հալվեց՝ ֆիզիկական երևույթ կատարվեց շաքարի հետ, իսկ հետո սկսեց քայքայվել՝կատարվեց քիմիական երևույթ, շաքարավազը դառավ գորշ շականակագույն, փորձանոթի պատերին սկսեցին հայտնվել հեղուկի կաթիլներ: Հետո տաքացումից շաքարը դառավ սև, վերածվեց՝ ածխի:
2.Սովորի՛ր.
Բնության մեջ տեղի ունեցող փոփոխությունները կոչվում են երևույթներ:
Երևույթները կարող են լինել ֆիզիկական և քիմիական:
Ֆիզիկական երևույթների ընթացքում նյութերը չեն փոխարկվում այլ նյութերի, այսինքն՝ նոր նյութեր չեն առաջանում:
Այն երևույթները, որոնց ընթացքում նյութերը փոխարկվում են մեկը մյուսի, այսինքն՝ այլ բաղադրությամբ և հատկություններով նոր նյութեր են առաջանում, կոչվում են քիմիական երևույթներ:
Քիմիական երևույթներն այլ կերպ կոչվում են նաև քիմիական փոխարկումներ կամ քիմիական ռեակցիաներ:
Քիմիական ռեակցիաների հատկանիշներն են՝
1) ջերմության կլանվելը կամ անջատվելը,
2) հոտի առաջանալ
3) գույնի փոփոխություն
4) նստվածքի առաջանալը,
5) գազի անջատվելը
6) համի փոփոխություն
Քիմիական Ռեակցիան սկսելու և ընթանալու պայմաններն են՝
1. մանրացում
2. խառնում
3. տաքացում և այլն:
Փորձանոթի մեջ լցրեցինք շաքարավազ և տաքացրեցինք սպիրտայրոցի բոցի վրա: Սկզբից այն հալվեց՝ ֆիզիկական երևույթ կատարվեց շաքարի հետ, իսկ հետո սկսեց քայքայվել՝կատարվեց քիմիական երևույթ, շաքարավազը դառավ գորշ շականակագույն, փորձանոթի պատերին սկսեցին հայտնվել հեղուկի կաթիլներ: Հետո տաքացումից շաքարը դառավ սև, վերածվեց՝ ածխի:
In a busy bus station, there is a little girl sitting all alone on a bench. She stares at the floor as all the busy travelers rush around her. She does not move.
Some of the people are in such a big hurry that they do not notice her. Other people look at her, but they think, “She is not my daughter. She is someone else’s responsibility. I am sure her mother and father must be close.” They continue running to where they need to go.
After some time, a man stops next to the girl. He is very tired after a long day of work, and he just wants to get to his home as quickly as possible so that he can be with his family. But he cannot just leave this little girl alone. He cannot see her parents anywhere. The little girl is no older than his own little daughter!
The man walks up the girl. “Hello,” he says. “Are you all right? Are your parents here with you?”
The little girl does not even look up at him. He gently sits down next to her and touches her shoulder. Now she lifts her head, and he can see that she is crying. He feels terrible!
But he gives her a very warm smile and holds out his hand. She looks scared, but she takes his hand and lets him lead her to the bus station information desk. He helps her sit down on a chair next to the desk and explains the situation to the security guard.
The guard makes an announcement over the speakers. “Attention: a young girl is waiting for her parents at the information desk. If you are looking for your daughter, please come immediately! Thank you.”
A couple of minutes later, a woman comes running toward the desk. As soon as she sees the little girl, she shouts and runs up to her. She lifts the girl into her arms and holds her very tight. Then she separates herself from her daughter and looks at her face while she says, “I am here, Andrea. Everything is okay. I love you, honey.”
Then she turns and greets the man. “Thank you so much, sir,” she says. “We got separated in the crowd earlier. My daughter is deaf, so I could not make an announcement over the speakers for her. I was looking for her everywhere. I was so worried!”
Now the man understands why the little girl did not look at him until he touched her shoulder. He feels happy that he has helped. It must have been very scary for little Andrea and her mother! He smiles and thinks of how he will tell his family about this. He is a father, too. He knows how important it is to love and help all children.
1. What does “gently” mean?
a) in a confident way
b) in a fast way
c) in a soft way that will not scare someone
d) in a logical way
2. What does “deaf” mean?
a) that someone cannot hear
b) that someone cannot speak
c) that someone cannot see
d) that someone cannot feel
3. What does “help” mean?
a) to do something unpleasant
b) to make a plan for something
c) to try something new
d) to aid someone and make things easier for them
1. The people in the bus station are ________ a big hurry.
a) to
b) in
c) of
d) with
2. Thank you ________ much.
a) so
b) too
c) super
d) a lot
3. He cannot see her parents ________.
a) somewhere
b) everywhere
c) anywhere
d) where
1. Why doesn’t the little girl answer the man when he talks to her?
Because she is very sad.
2. How do the man and the security guard find Andrea’s mother?
They make an announcement .
3. In your opinion, why is it important to love and help children?
Because they are still young and still have a lot to learn from you.
Մանվելյան Շուշան 