Posted in Հանրահաշիվ

Բազմանդամների գումարը և տարբերությունը

Առաջադրանքներ․

1)Պարզեցրե՛ք արտահայտությունը և հաշվե՛ք արժեքը փոփոխականի տվյալ արժեքի դեպքում.
ա) y − (y + 1) + (y + 5), երբ y = 0
y− y- 1 + y+5=y+4=4
բ) (3b − 2) + (b + 1), երբ b = 2
3b − 2 + b + 1=-1+4b
գ) x + (2x − 1) − (2 − 3x), երբ x = −1
x + 2x − 1 − 2 + 3x=6x-3

2)Բազմանդամը բերե՛ք կատարյալ տեսքի.
ա) 6x²− 3+(2x²− 4)=6x² − 3+ 2x² − 4=8x²-7
բ) 6a² − a³ +(12a + 5)=6a² − a³ +12a + 5
գ) 2a x² − (a − 1)=2a x² − a + 1
դ) 2a+ (5a + 2) − 4a²=2a+ 5a + 2 − 4a²=7a+2-4a²

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Պարզեցրե՛ք արտահայտությունը և հաշվե՛ք արժեքը փոփոխականի տվյալ արժեքի դեպքում.
ա) (7x − 3) − (4x + 1), երբ x = 2
7x − 3 − 4x – 1=3x-4=6-4=6-4=2
բ) (1/2a + 8) − (2a − 6) + (3/2a + 1), երբ a = 5
½a + 8 − 2a + 6 + 3/2a + 1=4/2a+15-2a=15

2)Բազմանդամը բերե՛ք կատարյալ տեսքի.
ա) 1 − ( x² − x + 1)=1 − x²− x + 1=2-x²-x
բ) 2x − (3xy + y + 3x)=2x − 3xy – y – 3x=-x-3xy-y
գ) 4x + 2x-(x − 1)=4x + 2x-x + 1=5x+1
դ) 5 — (2 − 3c) + 7+(3c + 1)=5 — 2 + 3c + 7+3c + 1=11+6c
ե) 7a² + 5b²-(7a² + b)=7a² + 5b²-7a² – b=5b²-b

Posted in Հանրահաշիվ

Բազմանդամների գումարը և տարբերությունը

1)Գրեք բազմանդամի տեսքով․

a+3c և 5ab-2b-ի տարբերությունը:

(a+3c)-(5ab-2b)

4a+c-ի և 2ab+3b-ի ու 4m-n-ի գումարի գումարը:

(4a+c)+(2ab+3b)+(4m-n)

2)Պարզեցրեք արտահայտությունը․

7a+(2a+3b)=7a+2a+3b=9a+3b

(5x+7a)+4a=5x+7a+4a=5x+11a

(3x-6y)-4x=3x-6y-4x=-x-6y

3m-(5n+2m)=3m-5n-2m=m-5n

3)Ձևափոխեք կատարյալ տեսքի բազմանդամի․

5a-(a+1)=5a-a-1=4a-1

2a-(7a+5)=2a-7a-5=-5a-5

a+(a+1)=a+a+1=2a+1

a+b+(a-b)=a+b+a-b=2a

4)Գտեք տրված բազմանդամների գումար հանդիսացող բազմանդամը․

3a և (2a+b)

3a + (2a+b)=3a+2a+b=5a+b

(3-2a) և (-5a-7)

(3-2a) + (-5a-7)=3-2a-5a-7

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)a+3c և 5ab-2b-ի գումարը:
(a+3c) + (5ab-2b)=a+3c+5ab-2b

4a+c-ի և 2ab+3b-ի ու 4m-n-ի գումարի տարբերությունը:

(4a+c)+(2ab+3b)-(4m-n)=4a+c+2ab+3b-4m+n

2)Պարզեցրեք արտահայտությունը․

9x+(2y-5x)=9x+2y-5x

(5x-7a)+5a=5x-7a+5a

(2a+5b)-7b=2a+5b-7b

6p-(5p-3a)=6p-5p+3a

3)Ձևափոխեք կատարյալ տեսքի բազմանդամի․

x-(6x-5)=x-6x+5=-5x+5

7-4x+(2x-1)=7-4x+2x-1=6-6x

(x-1)+6=x-1+6=x-7

(x-y)+(x-y)=x-y+x-y=2x-2y

4)Գտեք տրված բազմանդամների գումար հանդիսացող բազմանդամը․

7x և (2-3x)

7x + (2-3x)=7x + 2-3x=4x+2

(3x-y) և (-2x+4y)

(3x-y) + (-2x+4y)=3x-y + -2x+4y=x-3y

Posted in Հայոց լեզու

Գործնական քերականություն

1. Գործողության անունը դարձրո՛ւ այդ գործողության հետ կապված առարկայի անուն: Գրի՛ր գործածված ածանցները:

Քերել-քերիչ, գրել-գրիչ, կապել-կապիչ, քամել-քամիչ,  բացել-բացիչ, գործել- գործիչ, խաղալ-խաղ, ուտել- ուտեստ, խմել- , խմիչք, հագնել- հագուստ, ձգել-ձքան, փակել-փակիչ, խթանել-խթան, փաթաթել-փաթաթան, զսպել-զսպան, ջնջել- ջնջիչ, ծածկել-ծածկոց, կապել- կապիչ, օրորել-օրորոց:

2. Շարքի բոլոր բառերը բացի մեկից, նույն ձևով են կազմված: Գտի՛ր օրինաչափությանը չենթարկվող բառը:

ա) Տնային, մարդկային, տղային, կապկային, լեռնային:
բ) Ձգան, փական, իշխան, ձկան, վիպասան:
գ) Պապոնք, մերոնք, ձերոնք, զարթոնք, հոնք:
դ) Համառորեն, տնօրեն, վեհորեն, անսրտորեն, մարդկայնորեն:


3.Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառերով:

Ինքն իրենից գոհ-ինքնագոհ, իրեն հավանող-ինքնահավան, իր կյանքի պատմությունը-ինքնակենսագրություն, ինքն իրեն կրթել-ինքնակրթություն, իրեն ժխտել-ինքնաժխտում,իրեն սիրելը-ինքնասեր, իրեն կառավարելը-ինքնակառավարում:

4. Տրված արմատներով բաղադրյալ (բարդ և ածանցավոր) բառեր կազմի՛ր` դրանք դնելով նոր բառերի սկզբում, վերջում:

Ձեռք, հյուր, հույս, վերջ, գետ(գիտ), 
Ձեռագիր անձեռ, հյուր  հյուրասեր, հուսահատ անհույս, վերջածանց անվերջ, գիտուն անգետ։

Posted in Հայոց լեզու

Լրացուցիչ աշխատանք

1. Տրված բաղադրյալ բառերը համեմատի՛ր և գրի՛ր նմանություններն ու տարբերությունները:

Ա.Դռդռալ, ճռճռալ, կռկռալ, մռմռալ, հռհռալ:
Բ. Թրթռալ, բարբառել, գրգռել, մրմռալ, սարսռալ:

Երկու խմբերում էլ արմատները կրկնվում են:

Ա խմբում երկու արմատների մեջ էլ ռ է, իսկ բ խմբում առաջին արմատում՝ ր, իսկ երկրորդում՝ռ:

2. Ժխտական ապ, դժ, տ, ածանցներով կազմի՛ր տրված բառերի հոմանիշները:Անգույն, անբախտ, անգետ, անշնորհք, անարդյունք, անօրեն, անձև:

Դժգույն, դժբախտ, տգետ, ապաշնորհ, ապարդյուն, ապօրեն, տձև:

3. Առանձնացրո՛ւ այն բառերը, որոնք ժխտական նախածանց ունեն:

Անարվեստ, անդեմ, անդուռ, անիվ, անսիրտ, անահ, անուշ, անմահ, անուն, դժոխք, դժգոհ, դժբախտ, դժնի, դժկամ, ապագա, ապարդյուն, ապերախտ, ապուր, ապաշնորհ, ապուշ, ապտակ, տարի, տկար, տհաճ, տպել, տգեղ, տխուր, չամիչ, չտես, չկամ, չարիք:

Անարվեստ, անդեմ, անդուռ, անսիրտ, անահ, անմահ, դժգոհ, դժբախտ, դժկամ, ապարդյուն, ապաշնորհ, ապուշ, տհաճ, տգեղ, չտես, չկամ:

4. Ժխտական նախածանցների իմաստները վերջածանցներով արտահայտելով՝ կազմի՛ր տրված բառերի և բառապակցության հոմանիշները:Դժգույն, անպոչ, անկուռ (անթև), անքուն, անգլուխ թողնել:
գունատ, պոչատ, կռնատ, քնատ, գլխատ”

Posted in Հայոց լեզու

Գործնական քերականություն

1. Տրված բառերով բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր:

Կեր, գնաց, ասաց, անվան, մարդիկ:

Կերակուր, գնացքուղի, հեքիաթասաց, անվանագիր, մարդկություն

2. Տրված բառերը բաժանի՛ր բաղադրիչների (օրինակ ՝ հրաշամանուկ- հրաշ-ա-մանուկ) և պարզի՛ր, թե բառաշարքերից յուրաքանչյուրն ի՞նչ ընդհանրությամբ է կազմված:

ա) Սահմանադիր=Սահման+ա+դիր, զմրուխտափայլ=զմրուխտ+ա+փայլ, կանխավճար=կանխ+ա+վճար, սնափառ=սն+ա+փառ, բաղաձայն=վ

Բաղ+ա+ձայն, պարտատեր=պարտ+ա+տեր, կենսախինդ=կենս+ա+խինդ, ջրամուկ=ջր+ա+մուկ,արևամանուկ=արև+ա+մանուկ, ձեռագործ=ձեռ+ա+գործ, նորամուտ=նոր+ա+մուտ:

Ա խմբում կա հոդակապ ,և բառերը բարդ են։

բ) Կենարար=կեն+արար, կենսուրախ=կենս+ուրախ, զուգընթաց=զուգ+ընթաց, ջրկիր=ջր+կիր, ջրհեղեղ=ջր+հեղեղ, բանբեր=բան+բեր, քարտաշ=քար+տաշ, տնպահ=տն+պահ, լուսնկա=լուսն+կա, մթնկա=մթն+կա, ձնծաղիկ=

ձն+ծաղիկ, ռնգեղջյուր=ռնգ+եղջյուր, քարափ=քար+ափ, մոլեռանդ=մոլ+եռանդ, հրձիգ=հր+ձիգ, ակնհայտ=ակն+հայտ:

Բ խմբում բառերը բարդ են, բայց առանց հոդակապի։

3. Շարքի բոլոր բառերը, բացի մեկից, նույն ձևով են կազմված: Գտի՛ր շարքում օրինաչափությանը չենթարկվող բառը:

ա) Արևմուտք, նեղսիրտ, գունաթափ, ձկնկիթ, ձեռնպահ:
Գունաթափն է ավելորդ, որովհետև այն ունի հոդակապ։

բ) Ծալապակաս, չարագործ, գործակից, ջրաման, գետաբերան:
Ջրամանը, որովհետև այն չունի հոդակապ։

4. Տրված արմատների կրկնությամբ բառեր կազմի՛ր (արմատն ի՞նչ փոփոխության է ենթարկվում):

Օրինակ`
սառ- սարսռոտ, սարսռալ, սարսռազդու:
Թիռ-թրթիռ, բառ -բարբառ, գիռ-գրգիռ, մուռ-մրմուռ:

Posted in Հայոց լեզու

Գործնական քերականություն

1. Բառերի ընդհանուր արմատները գտի՛ր, գրի՛ր դրանց ուղիղ ձևերը և տրված բառերը բացատրի՛ր արմատների միջոցով:

Ա.Ելևէջ, Իջևան, իջնել, վայրէջք: էջ նշանակում է իջնել

Բ.Բանբեր, բանակռիվ, բանաստեղծ, բանասեր:

Բան նշանակում է խոսք

Գ.Սնափառ, սնամեջ, սնահավատ, սնապարծ: Սին նշանակում է դատարկ

2. . Բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր, որոնց առաջին բաղադրիչները լինեն տրված բառերի վերջին բաղադրիչները: Ի՞նչ է փոխվում:

Օրինակ`
զովաշունչ- շնչասպառ:

Մեղմահունչ, ուղղաձիգ, դեղաբույս, աղեկտուր, տանտեր:
Քաղցրամեղմ,ձգվածություն, բուսական,կտվածք, տիրուհի

3. Բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր, որոնց վերջին բաղադրիչները լինեն տրված բառերի առաջին բաղադրիչները: Ուշադրությո՛ւն դարձրու հնչյունափոխությանը:

Օրինակ`
գուժկան – չարագույժ:

Գթառատ, թունաբեր, մտամոլոր, կրթասեր, գնդակոծել:
Անգութ, դեղաթույն, մեծամիտ, անկիրթ, երկրագունդ, մոլորված

4. Տրված նախադասությունը լրացրո՛ւ:
Բաղադրյալ բառի մեջ մտնող արմատը կարող է լինել վերջում (օրինակ՝ անգլուխ, զարտուղի) և սկզբում (օրինակ՝ գլխարկ, ուղեկից):

Posted in Գրականություն, Uncategorized

Աբրահամ Լինկոլնի նամակն իր տղայի ուսուցչին

Կարդա՛ Աբրահամ Լինկոլնի նամակն իր տղայի ուսուցչին:

Ո՞վ է Աբրահամ Լինկոլնը. կարդա՛ տեղեկություններ: Նա ԱՄՆ առաջին և միևնույն ժամանակ ամենաինտելեկտուալ ու ամենաբարձրահասակ նախագահն է եղել ։ Նախագահի հասակը եղել է 193 սանտիմետր։

Ներկայացրեք ձեր մտորումները՝ Ի՞նչ պետք է սովորեցնի ուսուցիչը: / 10 նախադասություն և ավել/:
Իմ կարծիքով ուսուչիցը պետք է սովերացնի տառերը, թե ոնց գրել, կարդալ, հաշվել, բայց միայն դա չէ, որ պետք է ուսուցիչը սովորեցնի մեզ, այլ բառապաշարը լավացնել, կամ հասկանալ մարդուն, մտածել` ինչպես հասուն մարդ կամ ընտրել իր մասնագտտությունը, օգնել մարդկանց։

Ուսուչիցը պետք է հանձնարարի կարդալ շատ պատմություններ, հեքիաթներ, բանաստեղծություններ, որ մենք կարողանանք ավելի գրագետ կազմել մեր նախադասությունները, նա նաև պետք է սովորացնի ձևավորել ու ունենալ մեր անձնական կարծիքը։

Ուսուցիչը պետք է աշակերտներին սովորեցնի գտնել իրենց անհրաժեշտ գիտելիքները, մեթոդաբանություն, թե ինչպես այդ գիտելիքները հասկանան ու կիրառեն իրենց կյանքում, ինչպես այդ գիտելիքները ծառայեցնել ի բարօրություն իրենց, իրենց ընտանիքի ու հայրենիքի։

Posted in Գրականություն

Սեբաստացու անխոնջ ընթերցանության ոճը

Անոր անխոնջ ընթերցանութիւնն և ուսումնասիրելու ոճը, որոնց վրայ չեմ ուզեր բոլորովին լռութեամբ անցնիլ, կրնան օրինակ մը ըլլալ իրեն հասակակից պատանեաց: Երբ գիրք մը սկսէր կարդալ, ձեռքէ չէր թողուր, մինչեւ որ չաւարտէր ամբողջ և հասու չըլլար անոր բոլոր իմաստներուն, ոճով մը և կարգով մը կը կարդար, ոչ նման իրեն շատ հասակակիցներուն, որոնք գրքերու ստէպ փոփոխութեամբ կուզեն անցնել իրենց ձանձրույթը: Երբ խրթին բառի կամ իմաստի մը հանդիպէր, առանց քննելու չէր անցներ  և ոչ ալ երկար ժամանակ  կը կենար վրան, այլ առանձին տետրի մէջ կը նշանակէր, որ յետոյ նոյն գրքին լուսաւոր տեղեաց հետ բաղդատելով հասկնար կամ գիտնական անձանց հարցնելով տեղեկանար: Անոր ընթերցանութեան չափ չկար. ոչ միայն սենեկին մէջ, այլ նաեւ դուրսը, պարտեզին մէջ, ճանապարհորդելու ժամանակ հետիոտն կամ գրաստի վրայ, միշտ ձեռքը գիրք մը ունէր: Ոչ մէկ առարկայ կամ զբաղումն կարող  չէր ցրումն պատճառել անոր կամ ետ կեցնել զինքն ընթերցումէն: Եղան օրեր՝ որ առանց ուտելու անցուց, գրքերու մէջ ընկղմած բոլորովին: Գեղեցիկ և յարմար օրինակները կամ վկայութիւնները միտքը կը պահէր, մեծ յիշողութեան տէր ըլլալով, կամ առանձին թղթիկներու վրայ կը նշանակէր, որով երբ հարկ ըլլար քարոզ տալ կամ հոգեւոր բանի մը վրայ խոսիլ, միշտ պատրաստ ունէր կարեւոր նյութերը: Յիշողութեան հետ՝ սուր անդրադարձութիւն մը ալ ունէր, արթուն և ըմբռնող միտք մը, որ ոչ միայն գրութեանց՝ այլ և գործերուն մէջ կերեւի:
Աղբյուր՝  Յովհաննէս Թորոսեան, «Վարք Մխիթարայ Աբբայի Սեբաստիոյ»
Վենետիկ, Մխիթարեան տպարան, 1932թ., էջ 73-74

Առաջադրանքներ

1. Առանձնացրո՛ւ անհասկանալի բառերը՝ բառարանի օգնությամբ մեկնաբանելով։
Գրաստ-բեռնակիր

2. Համառոտ ներկայացրո՛ւ Սեբաստացու ընթերցանության ոճը, ձևը։ 
Նա շատ էր կլանված ընթերցանությամբ, դրանից նրան ոչինչը և ոչմեկը չէր շեղի, նա կարդում էր ոճով և կարգով՝ ոչ իր հասակակիցների նման:

Posted in Գրականություն

Պարտուսի գերին

Կարդա՛ Սիրադեղյանի ,,Պարտուսի գերին,, պատմվածքը և գրավոր պատասխանի՛ր հարցերին։ 

Առաջադրանքներ

Դուրս գրի՛ր անհասկանալի բառերը և բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ։
Անհասկանալի բառեր չկան։

Ո՞րն է ստեղծագործության ասելիքը, գաղափարը։
Իմ կարծիքով ստեղծագործության ասելիքը այն էր, որ ոչ միշտ են քո շրջապատի մարդիկ գնահատում քո լավ կատարած աշխատանքը: