Գործնական քերականություն

07.10.2024

Աշխատանք դասարանում 

1. Տրված բառերն արմատների միջոցով բացատրի՛ր:

ա) Սրահար, կայծակնահար, սիրահարվել, խոտհարք (գրաբար հարկանել նշանակում է 1. խփել, 2. ծեծել, 3. կտրել, կոտրել):

սրահար — սրից խփված:

Կայծակնահար — կայծակից զարկված՝ խփված, շանթահար:

Սիրահարվել — ծեծված:

Խոտհարք — մարգագետին, որի խոտը հնձում են և չորացնում որպես ձմեռվա անասնակեր: Խոտ կտրել:

 բ) Կենսասեր, կենսախինդ, կենսաբան, կենսագրություն, կենսաաձև, կենսատու, կենսահորդ (կյանք բառի գրաբ. ձևերից մեկն է` կեանք — կեանս — կենս):

Կենսասեր-կյանք՝ ապրել սիրող, կենսուրախ, կենսախինդ:

կենսախինդ-կյանքով ՝ ուրախացող, կյանքը սիրող, կենսուրախ:

կենսաբան-կենսաբանության մասնագետ:

կենսագրություն- կյանքի գրություն

կենսաձև-կյանքի՝ ապրելու՝ գոյության ձև:

կենսատու-կյանք՝ կենդանություն տվող, կենդանացնող, կենսաբեր:

կենսահորդ-կյանքով հորդացած, կենսալից:

2. Բաղադրյալ այնպիսի բառեր կազմի՛ր, որոնց սկզբում լինեն տրված բառերի վերջինբաղադրիչները: Ի՞նչ է փոխվում:

Դեղնակտուց, կենսախինդ, կենսագիր, քինախնդիր, ակնդետ:

Դեղնակտուց-կտցահարում (-ու) կտցա (-ու)

Կենսախինդ-խնդավառ (-ի) խնդագին (-ի)

Կենսագիր-գրություն (-ի) գրապահարան (-ի)

Քինախնդիր- խնդրագիրք (-ի) խնդրառություն (-ի)

Ակնդետ- դիտողություն (ե-ի) դիտարան (ե-ի)

3. Այնպիսի բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր, որոնց վերջում լինեն տրված բառերի առաջինբաղադրիչները: Ի՞նչ է փոխվում:

Բուսական, կատվազգի, սուզանավ, սիրառատ, շինություն:

Բուսական- խոտաբույս (+յ) անտառաբույս (+յ) կատվազգի- ծովակատու (ու-վ) սուզանավ-ջրասույզ (ու-ույ) սիրառատ- հայրենասեր (ի-ե) կենդանասեր (ի-ե) շինություն-բարձրաշեն (ի-ե):

4. Տրված բառերով բաղադրյալ բառեր կազմիր:

Լվաց, եղել, առ, տուր, կաց:

Լվաց- լվացքատուն եղել-եղելություն առ-առևտուր տուր-տուրուդմփոց կաց-կացարան:

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Ա շարքի նախածանցներից յուրաքանչյուրը բոլոր հնարավոր ձևերով բաղադրի՛ր Բ շարքի բառերի հետ:

Ա. Հակ, անդր, արտ, համ, նախ, վեր, գեր, տար:

Բ. Կարծիք, դարձնել, գրել, գտնել, հարված, զգեստ, օրոք, դասել:

Հակահարված
Անդրադարձնել
Արտագրել
Համակարծիք
Նախօրոք
Վերնազգեստ
Գերադասել
Տարագտնել

2. Ա շարքի նախածանցներից յուրաքանչյուրը բոլոր հնարավոր ձևերով բաղադրի՛ր Բշարքի բառերի հետ:

Ա Անդր, հակ, համ, ենթ, նախ, ներ, պար, վեր, տար, փոխ: 

Բ. Կովկաս, (հ)արձակ, տարած, դարձ, դնել (դրել), կշիռ, մուծել, փակել, կանգնել, աշխարհ(իկ):

Անդրկովկաս
Հակակշիռ
Համարձակ
Ենթադրել
Նախամուծել
Վերադարձ
Տարականգնել
Փոխաշխարհիկ
Ներտարած
Պարականգնել

3.  Տրված բաղադրյալ բառերից նոր բառեր կազմի՛ր` այլ արմատ կամ ածանց ավելացնելով:

Օրինակ`
ժառանգական — ժառանգականություն, տեխնիկական -գիտատեխնիկական:

Մարդկային, ծայրահեղ, ստամոքսային, գիտակցություն, ակնաբույժ, մթնոլորտ, որոշում, ընդհատ, օրինաչափ, ձեռնարկ, մանրէ, փոխանակություն:

1. Մարդկային — մարդասիրություն

2. Ծայրահեղ — ծայրահեղություն

3. Ստամոքսային — ստամոքսահյութ

4. Գիտակցություն — գիտակցական

5. Ակնաբույժ — ակնաբուժություն

6. Մթնոլորտ — մթնոլորտային

7. Որոշում — որոշում կայացնող

8. Ընդհատ — ընդհատում

9. Օրինաչափ — օրինաչափություն

10. Ձեռնարկ — ձեռնարկատիրություն

11. Մանրէ — մանրէաբանություն

12. Փոխանակություն — փոխանակում