Հայոց լեզու

20.11.2024

Աշխատանք դասարանում 

Խմբային նախագիծ 

• Մխիթարյան միաբանություն

Մխիթարյան միաբանություն (Մխիթարյաններ), հայ կրոնական և մշակութային կազմակերպություն, հայ կաթոլիկ եկեղեցու բենեդիկտյան վանականների միաբանություն։ Հիմնադրվել է 1717 թվականին սեպտեմբերի 8-ին, Վենետիկում՝ վանահայր Մխիթար Սեբաստացու կողմից։ Միաբանությունն իր գործունեության ընթացքում հրատարակել է բազմաթիվ հայագիտական-բանասիրական, կրոնական և գիտական այլ աշխատություններ։ Մխիթարի և նրա առաջին աշակերտների հավատամքն էր. «ազգը չզոհել կրոնին և կրոնը՝ ազգությանը»։

• Մխիթար Սեբաստացու գործունեությունը

Մխիթար Սեբաստացին (1676-1749) հայ բանաստեղծ, գիտնական, և եկեղեցական գործիչ էր։ Նա հիմնադրեց Մխիթարյան միաբանությունը, որը հայկական կաթոլիկ եկեղեցու մշակութային և կրթական շարժման կենտրոնն էր։ Մխիթարյան միաբանության նպատակն էր պահպանել և զարգացնել հայոց լեզուն, մշակույթն ու գրականությունը՝ միաժամանակ նպաստելով քրիստոնեական արժեքների տարածմանը։ Մխիթար Սեբաստացին հատկապես կարևոր դեր խաղաց հայկական գրականության վերածննդի գործում՝ տպագրելով հայերեն դասագրքեր և գրական ստեղծագործություններ։

• Մխիթար Սեբաստացու ստեղծագործությունները

Մխիթար Սեբաստացին հեղինակել է մի շարք կրոնական, գիտական և կրթական աշխատություններ։ Նրա գլխավոր աշխատություններից են՝

• «Մատյան խոստմնաբանական»՝ որը կրոնական և բարոյախրատական բնույթի աշխատություն է։

• Քերականական և լեզվաբանական աշխատություններ՝ Սեբաստացին մշակեց և պարզեցրեց հայոց լեզվի քերականությունը՝ նպատակ ունենալով այն հասկանալի դարձնել բոլոր հայերի համար։

• Բառարաններ և թարգմանություններ՝ Մխիթար Սեբաստացին աշխատել է նաև բառարանների և պատմական աղբյուրների թարգմանության վրա՝ խթանելով հայագիտության զարգացումը։

• ,,Մխիթար Սեբաստացի,, կրթահամալիր

«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրը գտնվում է Հայաստանում և հանդիսանում է կրթական նորարարական հաստատություն։ Այն կրում է Մխիթար Սեբաստացու անունը՝ ի պատիվ նրա կրթական և մշակութային ժառանգության։ Կրթահամալիրի նպատակն է ապահովել բազմակողմանի կրթություն՝ խթանելով ստեղծագործական և քննադատական մտածողությունը։ Այն ներառում է մանկապարտեզից մինչև ավագ դպրոց, ինչպես նաև ծրագրեր՝ ուղղված ուսուցման ինտերակտիվ մեթոդների կիրառմանը, շրջակա միջավայրի պահպանությանը և համաշխարհային մշակույթների ճանաչմանը։

• Խաղ-վիկտորինայի պատրաստում

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Փակագծում տրված գոյականներն ու բայերը համաձայնեցրո՛ւընդգծված դերանունների հետ:

ճապոնացի երկարակյաց ձկնորսն ասում էր, որ իր ամբողջ (սնունդ) եղելէ ծովակաղամբն ու հում ձուկը: Նա ամբողջ (գյուղ) խորհուրդ էր տալիսնույն ձևով սնվել:
Իր կյանքի բոլոր (տարի) անցկացրել է նույն գյուղում:
Քնելու ընդունակությունը կորցրած երեխային քննելով`բոլոր (բժիշկ) (ասել), թե դա բացառիկ ու անհավանական դեպք է: 
Քնաբեր դեղերից ոչ մեկը (չազդել):
Քառասուն տարի է, որ իր բոլոր (գիշեր) (նվիրել) իր անձի զարգացմանը:
Ամբողջ (գիշեր) կարդում է, գրում ու նկարում:
Այդ օրը ոչ մի (վթար) (չգրանցվել):
Նոր մեքենան առայժմ ոչ մի (հաջողություն) չունի:
Ամբողջ (արձակուրդ) նվիրեց երեխայի ասած մեքենան գտնելուն:

1. … իր ամբողջ սնունդը եղել է ծովակաղամբն ու հում ձուկը:

2. Նա ամբողջ գյուղին խորհուրդ էր տալիս նույն ձևով սնվել:

3. Իր կյանքի բոլոր տարիները անցկացրել է նույն գյուղում:

4. Քնելու ընդունակությունը կորցրած երեխային քննելով՝ բոլոր բժիշկներն ասել են, թե դա բացառիկ ու անհավանական դեպք է:

5. Քնաբեր դեղերից ոչ մեկը չի ազդել:

6. Քառասուն տարի է, որ իր բոլոր գիշերները նվիրել է իր անձի զարգացմանը:

7. Ամբողջ գիշերը կարդում է, գրում ու նկարում:

8. Այդ օրը ոչ մի վթար չի գրանցվել:

9. Նոր մեքենան առայժմ ոչ մի հաջողություն չունի:

10. Ամբողջ արձակուրդը նվիրեց երեխայի ասած մեքենան գտնելուն:

2. Պարզի՛ր, թե տրված դերանուններն ի´նչ սկզբունքով են խմբավորվել ևյուրաքանչյուր խմբին երեք—չորս դերանուն ավելացրո՛ւ:

Ա. Ես, դու, այս, ինչ, որ, մի:

Անձնական և ցուցական դերանուններ:

Կարող եմ ավելացնել ՝ նա, մենք, սա, այն:

Բ. Ոչինչ, ամեն ոք, որտեղ, մեկմեկու, այստեղ:

Անորոշ և հարաբերական դերանուններ:

Կարող եմ ավելացնել ՝ ինչ-որ, ինչքան, այնտեղ, այնուհետև:

Գ. Ոչ ոք, ոչ մի, մի քանի, մեկն ու մեկը:

Բացասական և անորոշ դերանուններ:

Կարող եմ ավելացնել ՝ ոչ մի տեղ, ինչ-որ մեկը, մի որևէ, ոչինչ:

3. Կետերի փոխարեն պահանջված ձևով տեղադրի՛ր նա  կամ ինքըդերանունները:

Ի՛նչ առյուծ, այդ վախկոտը … ստվերից էլ է վախենում:
Այդ վախկոտն ինքն … ստվերից էլ է վախենում:
Որսորդն … հրացանն էր թփի տակ թողել:
Որսորդը խուսափում էր հարևանին հանդիպելուց, ախր …հրացանն էրթփի տակ թողել:
Պապն … երկար կյանքի ընթացքում այդպիսի գեղեցկություն չէր տեսել:
Նա հյուրերին ողջունեց … իմացած բոլոր լեզուներով, բայց … կարծես թենորից չհասկացան:
Գնչուն ասում էր, որ … ամբողջ աշխարհում ման է եկել:
Հայրը որդու մասին ասում էր, որ … իր տեսած ամենախելացիերիտասարդն է:
Որդուն ուղղված նամակում գրում էր, որ … հետաքրքրվողներին թող… ասի, որ…. շուտով գալու է:
Երգչի մասին ասում էր, որ … շատ վաղուց է ճանաչում, … իր մանկությանընկերն է եղել:
ճանապարհորդի մտքով չէր անցնում, որ … անցնում է Մագելանի անցածճանապարհով, որ չորսուկես հարյուրամյակ առաջ այստեղով … նավերնեն անցել:

1. Ի՛նչ առյուծ, այդ վախկոտը նա ստվերից էլ է վախենում:

2. Այդ վախկոտն ինքն իր ստվերից էլ է վախենում:

3. Որսորդն իր հրացանն էր թփի տակ թողել:

4. Որսորդը խուսափում էր հարևանին հանդիպելուց, ախր նա իր հրացանն էր թփի տակ թողել:

5. Պապն իր երկար կյանքի ընթացքում այդպիսի գեղեցկություն չէր տեսել:

6. Նա հյուրերին ողջունեց իր իմացած բոլոր լեզուներով, բայց նրանք կարծես թենորից չհասկացան:

7. Գնչուն ասում էր, որ նա ամբողջ աշխարհում ման է եկել:

8. Հայրը որդու մասին ասում էր, որ նա իր տեսած ամենախելացի երիտասարդն է:

9. Որդուն ուղղված նամակում գրում էր, որ իր հետաքրքրվողներին թող նա ասի, որ ինքը շուտով գալու է:

10. Երգչի մասին ասում էր, որ նա շատ վաղուց է ճանաչում, նա իր մանկության ընկերն է եղել:

11. Ճանապարհորդի մտքով չէր անցնում, որ նա անցնում է Մագելանի անցած ճանապարհով, որ չորսուկես հարյուրամյակ առաջ այստեղով նրանց նավերն են անցել: