Գործնական քերականություն

27.11.2024
Աշխատանք դասարանում 

1. Դերանունները փոխարինի՛ր համապատասխան հոդերով (եթե պետք է, կարող եսնախադասությունից բառ հանել):

Քո ընկերը մենակ քայլում էր փոշեծածկ ճանապարհով: Ընկերտ մենակ քայլում էր փոշեծածկ ճանապարհով
Իմ որսն իր ոտքով եկավ: Որսս իր ոտքով եկավ:
Մենք, այսինքն` ծովափի բնակիչները, ծովից ենք հանում մեր սնունդն ուհարստությունը: ծովափի բնակիչներս, ծովից ենք հանում մեր սնունդն ուհարստությունը:
Դու` մեր ամենաուժեղ մարզիկը, հաղթանակով պիտի գաս: Ամենաուժեղ մարզիկդ, հաղթանակով պիտի գաս:
Ես ծեր որսորդ եմ ու կյանքում շատ բան եմ տեսել: Ծեր որսորդս կյանքում շատ բան եմ տեսել:
Դուք` մեր շնորհալի տղաները, ձեր խոսքը դեռ չեք ասել: Շնորհալի տղաներդ, ձեր խոսքը դեռ չեք ասել:
Քո սիրտը քա՛ր է, քար: Սիրտդ քա՛ր է, քար:
Ձեր ձեոքն ընկնողին պրծում չկա: ձեոքդ ընկնողին պրծում չկա:

2.Գրի՛ր, թե ընդգծված մասնիկն ինչ  է նշանակում.

ա) ս-ն`ե՞ս, մե՞նք, ի՞մ, թե՞ մեր.
 բ) դ-ն` դո՞ւ, դո՞ւք, քո՞, թե՞ձեր.

Երկրի բնակիչներս շատ  անփույթ ենք մեր մեծագույն հարստության նկատմամբ: Մենք

Մեծերդ մեզ` երեխաներիս անընդհատ փոխել եք ուզում: Դուք..
Շուրջս ոչինչ չեմ նկատում: Իմ..
Ինքս էլ լճի ափին լինել շատ եմ սիրում: Ես ինքս ..
Կենդանու հետքերն ինքդ կնկատես թաց գետնի վրա: Դու ինքդ ..
Աչքներդ լույս լինի: Քո աչքերը ..

3. Դերանունների գործածության հետ կապված սխալները գտի՛ր և ուղղի՛ր:

Մի վարժեցնող փոկին խոսել է սովորեցրել: Իր սանիկի խոսելուընդունակությունր զարգացրել է երեք տարում: Այս ժամանակամիջոցում նրա (փոկի) սիրած ծովատառեխը տալու և խրախուսելու միջոցով հասել է նրան, որփոկն անգլերեն ասում է «Բարև, ինչպե՞ս ես», «Եկ այստեղ» և այլնախադասություններ: Այլևս նրանք չէին ուզում տեսնել այդ մարդուն:
16-րղ դարի բոլոր ազնվական մարդիկ Ամերիկան հայտնագործողներից նորնվեր ստացան:
Ամբողջ աշխարհն է հետևում ռոբոտների արտադրությանը: Ֆիրմայիարտադրած բոլոր նոր մեքենաները շատ արագ սպառվել են:

Կարդա՛

Դերանուններն ըստ կազմության լինում են պարզ (ես, այս, ուրիշ) և բաղադրյալ(այստեղ, ինչպես): Բաղադրյալ դերանուններից մի քանիսն ունեն հարադիրգրություն (մի քանի, ոչ որ և այլն):

Գոյականին փոխարինող դերանունները հոլովվում են հիմնականումգոյականների նման: Գոյականներից տարբեր կերպ են հոլովվում ես, դու, նա, ինքը, մենք, դուք, սա, դա, ով դերանունները:

Դերանունների գործածությունը խոսքն ազատում է կրկնություններից ևխճողումներից:
Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1.Տրված գոյականներից, ածականներից, դերանուններից, մակբայներից և ձայնարկություններից բայեր կազմի´ր:

Ա. Ծաղիկ, քար, անուն, քարոզ, ձև:
Բ. Մեծ, բարձր, կարմիր, տափակ, սուր:
Գ. Ոչինչ, բոլոր, նույն, ամբողջ:
Դ. Կրկին, արագ, դանդաղ, հաճախ:
Ե. Վա՜յ, մկըկը, տը՜զզ, թրը՛խկ:

Ա. Գոյականներ

• Ծաղիկ — ծաղկել

• Քար — քարել, քարանալ

• Անուն — անվանել

• Քարոզ — քարոզել

• Ձև — ձևավորել, ձևել

Բ. Ածականներ

• Մեծ — մեծացնել, մեծանալ

• Բարձր — բարձրացնել, բարձրանալ

• Կարմիր — կարմրել

• Տափակ — տափակեցնել, տափակել

• Սուր — սրել

Գ. Դերանուններ

• Ոչինչ —

• Բոլոր —

• Նույն — նույնականացնել

• Ամբողջ — ամբողջացնել, ամբողջանալ

Դ. Մակբայներ

• Կրկին — կրկնել

• Արագ — արագացնել

• Դանդաղ — դանդաղեցնել

• Հաճախ — հաճախել

Ե. Ձայնարկություններ

• Վա՜յ — վայելել

• Մկըկը — մկըկալ

• Տը՜զզ — տըզզալ

• Թրը՛խկ — թրըխկալ

2.Տրված բայերից նորերն ստացի´ր` դրանք բաղադրելով Բ խմբի նախածանցների հետ:

Ա.Նայել, կառուցել, գրել, ճառել, դառնալ, հայտնել:
Բ.Անդր, վեր, արտ, հակ, մակ, ստոր:

Ա. Բայեր

• Նայել — վերնայել, արտանայել

• Կառուցել — վերակառուցել, անդրկառուցել, հակակառուցել

• Գրել — վերագրել, արտագրել, անդրագրել

• Ճառել — վերաճառել

• Դառնալ — անդրադառնալ, հակադարձել

• Հայտնել — արտահայտել

Բ. Նախածանցներ

• Անդր →հետադարձ կամ կապ ունեցող գործողություն (օր.՝ անդրադառնալ)

• Վեր — կրկնակի, վերականգնման գործողություն (օր.՝ վերակառուցել)

• Արտ — դուրս գալու կամ տարածելու գործողություն (օր.՝ արտագրել)

• Հակ — հակասության կամ հակառակ գործողություն (օր.՝ հակադարձել)

• Մակ — մակերեսային կամ վերին գործողություն

• Ստոր — ստորև կամ ներքևի գործողություն

 3. Փորձի՛ր բացատրել բայերի նման խմբավորումը:

Ա. Տեսնել, նստել, ձևել, կարել, իջնել, բարձրանալ, մեծացնել:
Բ.Ձևափոխել, շրջանցել, հեռագրել, մեղադրել:
Գ. Գլուխ տալ, ձիգ տալ, գործ անել, վեր կենալ:

Ա. Պարզ բայեր

• Այս խմբի բայերը պարզ ձև ունեցող արմատային բայեր են, որոնք հիմնականում մեկ գործողություն են արտահայտում (օր.՝ տեսնել, նստել, իջնել):

Բ. Բարդ բայեր

• Այս բայերը ձևավորվում են հիմնական բայերից՝ որոշ նախածանցների կամ ածանցների ավելացմամբ՝ նոր իմաստ հաղորդելու համար (օր.՝ ձևափոխել, շրջանցել, հեռագրել):

Գ. Բառախմբային բայեր

• Այս խմբի բայերը կազմված են երկու և ավելի բառերից, որոնք միասին մեկ գործողություն են արտահայտում (օր.՝ գլուխ տալ, գործ անել, վեր կենալ):