Գործնական քերականություն

02.12.2024

Աշխատանք դասարանում 

1. Ի՞նչ ընդհանրությամբ են խմբավորվել տրված բայերը:

Ա. Կիրառել, խմել, հնարել, բացատրել, գրավել, հասնել, լցնել, թռչել, սառչել:

Այս խմբի բայերը ստացել են ել վերջավորությունը

Բ. Գնալ, գգալ, խոյանալ, ընթանալ, վախենալ, կամենալ, տզզալ, շրխկալ:

Բ խմբի բայերը ստացել են ալ վերջավորությունը:

2. Տրված արմատներից բայեր կազմի՛ր և ընդգծի՛ր արմատի և ել կամ ալ վերջավորության միջև եղած մասը:

Օրինակ`

տես — տեսնել, բարձր — բարձրանալ:

Ա. Ընկեր, թանձր, խոր:

Ընկերանալ, թանձրանալ , խորանալ

Բ. Վախ, կամ, մոտ:

Վախենալ, կամենալ, մոտենալ

Գ. Հաս, անց, հագ:

հասնել, անցնել, հագնել

Դ-. Թիռ, սառ, կիպ:

թռչել , սառչել, կպչել

3.Տրված բայերը պատճառական դարձնող ածանցները թվի՛ր:
Մեծացնել, հեռացնել, գգացնել, վախեցնել, հիշեցնեյ, թռցնել, տեսցնել:

ացն, ացն, ացն, եցն, եցն, ցն, ցն։

4. Տրված բայնրի անցյալ ժամանակը կազմի՛ր և պարզի՛ր, թե ինչպե՛ս

է փոխվում ընդգծված բայածանցներից յուրաքանչյուրը:

հագենալ — հագեցել է – են-ը դառնում է եց:

Հեռանալ, մոտենալ, դալկանալ, ամրանալ, գտնել, տեսնել, թռն ել, փախչել, հասցնել, մեծացնել:

Հեռանալ — հեռացել է

• “ան” — “աց”

• օրինակ՝ “հեռացել է”

2. Մոտենալ — մոտեցել է

• “են” — “եց”

• օրինակ՝ “մոտեցել է”

3. Դալկանալ — դալկացել է

• “ան” — “աց”

• օրինակ՝ “դալկացել է”

4. Ամրանալ — ամրացել է

• “ան” — “աց”

• օրինակ՝ “ամրացել է”

5. Գտնել — գտել է

• “ն” — “ել”

• օրինակ՝ “գտել է”

6. Տեսնել — տեսել է

• “ն” — “ել”

• օրինակ՝ “տեսել է”

7. Թռչնել — թռել է

• “ն” հեռանում է

• օրինակ՝ “թռել է”

8. Փախչել — փախել է

• “չել” — “ել”

• օրինակ՝ “փախել է”

9. Հասցնել — հասցրել է

• “ն” — “րել”

• օրինակ՝ “հասցրել է”

10. Մեծացնել — մեծացրել է

• “ացնել”՝ անփոփոխ

• օրինակ՝ “մեծացրել է”
Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Տրված բայերի անցյալ ժամանակը կազմելու միջոցով պարզի՛ր, թեընդգծվածները ո՛ր բառերի մեջ են արմատի մասեր և որտեղ` բայկազմող ածանցներ (կարող են փոփոխվել կամ դուրս գալ):

կպչել- կպել է, հաչել — հաչել է  (կպչել բառի մեջ չ-ն ածանց է): 
Հանել, վանել, բարձրանալ, մանկանալ, հենել, վախենալ) մեռնել, բռնել, թռչել, խաչել, հառաչել:

• հանել — «հան» (արմատ) + «ել» (բայկազմող ածանց)

• վանել — «վան» (արմատ) + «ել» (բայկազմող ածանց)

• բարձրանալ — «բարձր» (արմատ) + «անալ» (բայկազմող ածանց)

• մանկանալ — «մանուկ» (արմատ) + «անալ» (բայկազմող ածանց)

• հենել — «հեն» (արմատ) + «ել» (բայկազմող ածանց)

• վախենալ — «վախ» (արմատ) + «ենալ» (բայկազմող ածանց)

• մեռնել — «մեռ» (արմատ) + «նել» (բայկազմող ածանց)

• բռնել — «բռ» (արմատ) + «նել» (բայկազմող ածանց)

• թռչել — «թռ» (արմատ) + «ել» (բայկազմող ածանց)

• խաչել — «խաչ» (արմատ) + «ել» (բայկազմող ածանց)

• հառաչել — «հառաչ» (արմատ) + «ել» (բայկազմող ածանց)

2. Ընդգծի՛ր տրված անորոշ, անկատար, վաղակատար, հարակատարդերբայների ա)ել, ալ, բ)ում, գ)ել, դ)ած վերջավորություններից առաջընկած մասերը (հիմքերը) և պատասխանի՛ր հարցերին:

Ա Զգալ, ծերանալ, կպչել, տեսնել:

հիմք (անհասկանալի գործողություն, անորոշ ժամանակ)

Բ. Զգում (է), ծերանում (է), կպչում (է), տեսնում (է):

հիմք (անհասկանալի գործողություն, ներկա ժամանակ)

Գ. Զգացել (է), ծերացել (է), կպել (է), տեսել (Է է):

հիմք (անցյալ ժամանակ)

Դ. Զգացած, ծերացած, կպած, տեսած:

հիմք (գործողության ազդեցությունը)

Ո՞ր դերբայների հիմքերն են իրար նման:

Ել-ի նման հիմքեր: (զգալ, տեսնել, կպչել, ծերանալ)

Ո՞ր հիմքերը կարելի է կոչել անցյալի հիմք:

զգացել, ծերացել, կպել, տեսել (անցյալ ժամանակ)

Ինչպե՞ս կանվանես մյուս հիմքը:

Անհասկանալի գործողություն (այդ դեպքում, զգալ, ծերանալ, կպչել, տեսնել)

3. Փակագծում դրված բայերն այնպես գրիր, որ ի՞նչ արեց (ի՞նչ արեցի, արեցիր, արեցինք, արեցիք, արեցին) հարցին պատասխանեն:

Դուք ինչ-որ երերուն տախտակի վրա (ամրացնել) այդ վանդակը: 
Ինչո՞ւ դու քո հոտն իմ դաշտում (արածեցնել):
Հավերը (երկարեցել) վզները դեպի ներքև, նայեցին դես ու դեն:
 Նա իր ձիուն (մեծացնել) չամչով ու գարիով:
Ես հավանաբար (ձանձրացնել) ունկնդիրներին:
Մենք անզգուշորեն (թռցնել) արևկող անող թռչուններին:

• Դուք ինչ-որ երերուն տախտակի վրա ամրացրիք այդ վանդակը:

• Ինչո՞ւ դու քո հոտն իմ դաշտում արեցիր:

• Հավերը երկարեցրին վզները դեպի ներքև, նայեցին դես ու դեն:

• Նա իր ձիուն մեծացրեց չամչով ու գարիով:

• Ես հավանաբար ձանձրացրել եմ ունկնդիրներին:

• Մենք անզգուշորեն թռցրինք արևկող անող թռչուններին: