Posted in Քիմիա 8

Տնային աշխատանք

  • CuO + H₂ = Cu + H₂O,
  • CaO + H2O = Ca(OH)2
  • MgO + 2HCl = MgCl2 + H₂O,
  1. Նշի՛ր ռեակցիայի տեսակը:
  • CuO + H₂ = Cu + H₂O,Տեղակալում
  • CaO + H2O = Ca(OH)2 միացում
  • MgO + 2HCl = MgCl2 + H₂O, փոխանակում

2.Դասակարգի՛ր ռեակցիային մասնակցող  անօրգանական նյութերը:

CuO(օքսիդ) + H₂ = Cu + H₂O(օքսիդ)

CaO(օքսիդ) + H2O(օքսիդ) = Ca(OH)2(հիմք)

MgO(օքսիդ) + 2HCl(թթու) = MgCl2(աղ) + H₂O(օքսիդ)

3. Mr

Mr(CuO)=Ar(Cu)+ Ar(O)=63+16=79

Mr(H2O)=2Ar(H)+ Ar(O)=2+16=18

Mr(CaO)=Ar(Ca)+ Ar(O)=40+16=56

Mr(Ca(OH)2)=Ar(Ca)+2 Ar(O)+2 Ar(H)=40+32+2=74

Mr(MgO)=Ar(Mg)+ Ar(O)=24+16=40

Mr(HCl)=Ar(H)+Ar(Cl)=1+35=36

Mr(MgCl2)=Ar(Mg)+2 Ar(Cl)=24+70=94

4.  W(զանգվածային բաժին)

CuO

w(Cu)=1×63/79×100=79.7

w(O)=1×16/79×100=20.2

H2O

w(H)=2×1/18×100=11.1

w(O)=1×16/18×100=88.8

CaO

w(Ca)=1×40/56×100=71.4

w(O)=1×16/56×100=28.5

Ca(OH)2

w(Ca)=1×40/74×100=54

w(O)=2×16/74×100=43.2

w(H)=2×1/74×100=2.7

MgO

w(Mg)=1×24/40×100=60

w(O)=1×16/40×100=40

HCl

w(Cl)=1×35/36×100=97.2

w(H)=1×1/36×100=2.7

MgCl2

w(Mg)=1×24/94×100=25.5

w(Cl)=2×35/94×100=74.4

5. Օ.ա.

6.Կապի տեսակ

CuO իոնային կապ

H2O կովալենտային կապ

CaO իոնային կապ

Ca(OH)2 իոնային կապ

MgO իոնային կապ

HCl կովալենտային կապ

MgCl2 իոնային կապ

Posted in Քիմիա 8

Տնային աշխատանք

1․Պատմի՛ր դասարանում կատարած փորձերի մասին:

2. Ինչպիսի նյութեր են տեղակալման ռեակցիայի ելանյութերը. ա) երկու պարզ, բ) երկու բարդ, գ) մեկ պարզ, մեկ բարդ, դ) մեկ պարզ, երկու բարդ:

3. Համապատասխանեցրո՛ւ ռեակցիաների ելանյութ(եր)ը վերջանյութ(եր)ի և ռեակցիայի տեսակի հետ. Վերջանյութ Ռեակցիայի տեսակ

ա+2=տեղակալում

բ+4=փոխադրում

բ+1=փոխադրում

գ+5=միացում

դ+7=տեղակալում

ե+6=փոխադրում

ե+8=միացում

զ+3=փոխադրում4. Ավարտի’ր քիմիական ռեակցիաների հավասարումները և որոշիր յուրաքանչյուր ռեակցիայի տեսակը.

  1. Zn + 2HBr = ZnBr2 + H2
  2.   Zn(OH)2 + 2HCl = ZnCl2 + H₂O,
  3. Zn (OH) 2 =ZnO+H2O
  4. Zn +Br. = ZnBr
  5. ZnCl + 2AgNO3 = Zn(NO) + 2AgCl

Posted in Քիմիա 8

Տնային աշխատանք

1.Նշի՛ր ռեակցիայի տեսակը և հավասարեցրու .

1. Fe + Cl2 → FeCl3;

Միացում

2. CuOH → Cu2O + H2O;

Քայքայում

3. NaOH + H2SO4 → Na2SO4 + H2O;

Փոխանակում

4. KClO4 → KCl + O2;

Քայքայում

5. Al + H2SO4 → Al2(SO4)3 + H2;

Փոխանակում

6. CuO + HCl → CuCl2 + H2O;

Փոխանակում

7. Ca + O2 → CaO;

Միացում

8. Mg(OH)2 + HNO3 → Mg(NO3)2 + H2O

Փոխանակում

2.Դասակարգի՛ր անօրգանական նյութերը.

NaClաղ
SiO2օքսիդ
H₂Oօքսիդ
H2SO4թթու
K₂O օքսիդ

Posted in Քիմիա 8

Դասարանական աշխատանք


Օքսիդներ-SO3, CaO, CuO, Al2O3, Cl2O7, Rb2O, Na2O, ZnO, BaO, N2O5, NO2, CO2, Fe2O3, H2O, K2O, Cl2O7, SiO2

Հիմքեր-Fe(OH)3, Cu(OH)2, Al(OH)3, NaOH, Ba(OH)2, Zn(OH)2, LiOH, Fe(OH)2, KOH

Թթուներ-HJ, HNO3 H2SO4, H2CO3, HCl,H2PO4, H2SO3, H2S, H2CrO4, HF, H2SO4

Աղեր-Fe(NO3)3, ZnCl2, NaNO3, FeCl3, CuSO4, K3PO4, K2SO4, KMnO4, CuCl2, Na2CO3, NaCl

Posted in Քիմիա 8

Քիմիայի ինքնաստուգում

1.C2H6
Mr=2Ar(C)+6Ar(H)=24+6=30
24:6=4/1
w(C)=2×12/30×100=80
w(H)=6×1/30×100=20

2․Hcl
H2O
Cl2
H3

3․NaCl
CH4
F2
H2
CH4-C -4 H +1
Իոնային

Ունեն միևնույն էլեկտրոնային կառուցվածքը

Կալիում, լիթիում, նատրում, սնդիկ, մագնեզիում, ցինկ, կոբալտ օքսիդների և հիդրոքսիդների բանաձևերը

K2O
Li2O
Na2O
HgO
MgO
Co
KOH
LiOH
NaOH
HgOH
MgOH2
CoOH2

Posted in 2024-2025

Գործնական քերկանություն

21.04.2025

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Ընդգծված որոշիչներն ըստ օրինակի դարձրո՛ւ բացահայտիչԿետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու:

Օրինակ`

Սիրո աստվածուհի Աստղիկը լողանում էր Արածանիի ջրերում:  Աստղիկը` սիրո աստվածուհին, լողանում էր Արածանիի ջրերում:
Հայաստանի ամենամեծ լիճ  Սևանից սկիզբ է առնում միայն Հրազդանը:
Սևանը՝ Հայաստանի ամենամեծ լճից սկիզբ է առնում միայն Հրազդան։
Տղան մոտեցավ չարաճճի գեղեցկուհի արքայադստերը:
Արքայադստերը՝ չարաճճի գեղեցկուհու, մոտեցավ տղա։
Զորքր պաշարում է երկրի մայրաքաղաք Նինվեն ու սպասում նոր հրամանի:
Նինվեն՝ երկրի մայրաքաղաքը, պաշարում է զորքը ու սպասում նոր հրամանի։
Կինը հարևաններին բողոքում է իր ոչ ու փուչ մարդ Նազարից: Նազարի հետ կռվող Սաքոն էլ էր այդ հարսանիքում:
Կինը հարևաններին բողոքում էր Նազարից՝ իր ոչ ու փուչ մարդուց։ Սաքոն՝ Նազարի հետ կռվողն էլ էր այդ հարսանիքում։

Արյունոտվում էր զորավարի սիրտը իր հայրենիք Իտալիայի թշվառ վիճակից:
Ծերունին հաճախ էր իր թոռնիկ Կարոյով հպարտանում:
Արյունոտվում էր զորավարի սիրտը Իտալիայի՝ իր հայրենիքի թշվառ վիճակից։ Ծերունին հաճախ էր հպարտանում Կարոյով՝ իր թոռնիկով։

2. Հարցական դերանունների փոխարեն համապատասխան բացահայտիչներ գրի՛ր:

Միքայելը` ո՞վ, երեկ մեր տանն էր:
Տանտիրուհուց` ումի՞ց, հեռագիր էր ստացել:
Տղան անհամբեր սպասում էր Սևուկի` ինչի՞ երևալուն:
Մայրը որդուց` ումի՞ց, արդեն երկար ժամանակ լուր չուներ:
Քուռկիկ Ջալալին արագ մոտեցավ տիրոջը` ո՞ւմ:

Հրազդանը` ի՞նչը, Երևանով է անցնում: 

Միքայելը` ո՞վ, երեկ մեր տանն էր:
Միքայելը` հորեղպորս տղան, երեկ մեր տանն էր:
Տանտիրուհուց` ումի՞ց, հեռագիր էր ստացել:
Տանտիրուհուց`այդ համեստից, հեռագիր էր ստացել:
Տղան անհամբեր սպասում էր Սևուկի` ինչի՞ երևալուն։
Տղան անհամբեր սպասում էր Սևուկի` շան երևալուն:
Մայրը որդուց` ումի՞ց, արդեն երկար ժամանակ լուր չուներ:
Մայրը որդուց` իր սիրելիից, արդեն երկար ժամանակ լուր չուներ:
Քուռկիկ Ջալալին արագ մոտեցավ տիրոջը` ո՞ւմ:
Քուռկիկ Ջալալին արագ մոտեցավ տիրոջը` Սասունցի Դավթին:
Հրազդանը` ի՞նչը, Երևանով է անցնում:
Հրազդանը` կանաչ ու գետերով, Երևանով է անցնում:

Posted in Հանրահաշիվ 8

Քառակուսի արմատ պարունակող հավասարումներ։ Իռացիոնալ հավասարումներ

1)Լուծեք հավասարումը․

ա)x+1=3x+1
x-3x=1-1
-2x=0
x=0
բ)-4x+5=-x+1
-4x+x=1-5
-3x=-4
x=4/3
չի բավարարում
գ)3-3x=4x-10
-3x-4x=-10-3
-7x=-13
x=13/7
չի բավարարում
դ)-3x-3=-2x-9
-3x+2x=-9+3
-x=-6
x=6
չի բավարարում
ե)5x+2=x
5x-x=-2
4x=-2
x=-2/4
չի բավարարում
զ)3x+2=2x
3x-2x=-2
x=-2
չի բավարարում

2)Լուծեք հավասարումը․

ա)35-15√x-6x+15√x=41
-6x=6
x=-1
չի բավարարում
բ)6-10√x-5x+10√x=x
6-5x=x
-5x-x=-6
-6x=-6
x=1
գ)-3+6√(-x-1)-6√(-x-1)-6x=1
-3-6x=1
-6x=1+3
-6x=4
x=-4/6=-2/3
չի բավարարում
դ)1+√x=3-2x+√x
1=3-2x
-2x=3-1
2x=2
x=1

3)Լուծեք հավասարումը․

ա)√(x-1)=5+4
√(x-1)=9
x-1=81
x=82
բ)3√x-4=9
√x-4=3
x-4=9
x=13
գ)√2x-2.5=5
2x-2.5=25
2x=25+2.5
2x=27.5
x=13.75
դ)x+3.6=1.44
x=1.44-3.6
x=-2/4
ե)√-7(x-2)=6
-7(x-2)=36
-7x+14=36
-7x=36-14
-7x=22
x=-22/7
զ)5√2-3x=15
√2-3x=3
2-3x=9
-3x=9-2
-3x=7
x=-7/3
է)5x-1=256
5x=256+1
5x=257
x=257/5
ը)√3-2x=3√5
3-2x=45
-2x=45-3
-2x=42
x=-21
թ)√(x-√2)=√3
x-√2=3
x=3+√2

Posted in 2024-2025

Գործնական քերականություն

15.04.2025

Աշխատանք դասարանում 

Տրված նախադասությունների ընդգծված անդամները համեմատի՛ր. Բ խմբի լրացումներն ինչո՞վ են տարբերվում Ա խմբի որոշիչներից: Փորձի՛ր բացատրել, թե ինչո՛ւ են դրանք բացահայտիչ կոչվում:

Ա. Մեծ գիտնական Նյուտոնը քիչ աշակերտներ է ունեցել:
 Բ. Նյուտոնը` մեծ գիտնականը, քիչ աշակերտներ է ունեցել:

Ա. Մի օր նրա դուռը թակեց նախկին ծովագնաց էդմունդ Հալեյը:
Բ. Մի օր նրա դուռը թակեց էդմունդ Հալեյր` նախկին ծովագնացը:

Ա. «Թագավորական աստղագետ» Հալեյը հիմնականում պարզեց գիսավորների շարժման գաղտնիքները:
Բ.Հալեյը` «Թագավորական աստղագետը», հիմնականում պարզեց գիսավորների շարժման գաղտնիքները:

Բացահայտիչ 

Նախադասության՝ առարկա ցույց տվող անդամի ով կամ ինչ լինելը արտահայտող լրացումը կոչվում է բացահայտիչ: 

Նախադասության այն անդամը, որն ունի բացահայտիչ, կոչվում է բացահայտյալ: 

1.    Գտիր բացահայտիչ- բացահայտյալները և կետադրի՛ր:

Արփինեն ընկերուհիս դասի չէր եկել:

Արամը որպես օրինակելի սովորող ստացավ մրցանակ:

Սարերում վրանների տակ ապրում են հովիվները:

Բացահայտիչը լինում է երեք տեսակ՝ բուն, մասնական, 

մասնավորող պարագայական:

Բուն բացահայտիչ

Բուն բացահայտիչը բացահայտում է լրացյալի ով կամ ինչ լինելը և 

պահանջում է նույն հարցը:

1.Առաջին առաջադրանքի մեջ ո՞ր նախադասությնում է առկա բուն բացահայտիչ:

2.     2. Կետադրի՛ր նախադասությունները.

Ա. Խալդ աստծո զորությամբ ես Տուշպա մայրաքաղաքի և համայն 

Բիայնայի  տիրակալս մեծն Մենուայի որդին, ասում եմ:

Բ. Իր ապրած կյանքի ընթացքում նա տեսել էր ամեն ինչ սեր 

ատելություն խաբեություն քծնանք :

Գ. Նա սև մազերով ու գունատ դեմքով  մի գեղեցիկ տղա էր պահապանի 

ավագ որդին:

Բացահայտիչի կետադրությունը:

Բացահայտիչից հետո չի դրվում ստորակետ հետևյալ դեպքերում .

Ա. Եթե բացահայտիչը դրված է սեռական հոլովով: Օրինակ՝ Դպրոցի պահակի՝ ծեր 

Մամիկոնի հոգում թաքուն մի վախ կար:

Բ. Եթե բացահայտիչին հաջորդում է կապ . օրինակ՝ Վերգինեի՝ կրտսեր 

մորաքրոջս մոտ ինձ վատ էի զգում:

Գ. Եթե բացհայտիչից հետո դրվում է եմ, ես է… օժ.  բայը կամ հագույցը. Օրինակ՝  Սայաթ-Նովան՝ մեծ գուսանն էր ժողովրդի միակ ուրախությունը:

Դ. Եթե բացահայտիչից հետո ընկնում է էլ շաղկապը. Օրինակ՝ Արամը՝ ընկերս էլ 

մասնակցեց այդ միջոցառմանը:

3. Կազմիր բուն բացահայտիչով նախադասություններ՝ իբրև բացահայտյալ 

օգտագործելով բոլորը, Գյումրի, հարևանուհի բառերը: 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Կետերը փոխարինիր ինչպիսի՞ կամ ո՞ր հարցերին պատասխանող բառերով կամ բառակապակցություններով (որոշիչներով):

Օրինակ`

… ջրով լվացվեց: Զուլալ  ջրով լվացվեց: Սարերից եկող ջրով լվացվեց:

….. ծաղիկներն օրորվում են … զեփյուռից:
… Գետը ողողել էր … քաղաքի տներն ու պարիսպները:
… ճանապարհորդը պատմում էր … անապատի մասին:
Գետը … շղարշով էր ծածկվել:
Լեռների … ստվերները ծածկել էին … դաշտերն ու հովիտները: Հնէաբանները… դամբարանից … գործիքներ գտան:

2. Ընդգծված հատկացուցիչների և հատկացյալների կապը հստակ ցույց տալու համար կա՛մ շարադասությունը փոխիրկա՛մ կետադրիր:

Առագաստանավի անցյալ դարում ապրած նավապետի գրառումներում մի հետաքրքիր փաստ կա:
Վարելահողերի անտառներ հատելու միջոցով ընդարձակման հետ հաճախացան խորշակները, որոնք իսկական պատուհաս են հողագործության համար:

Հողի սև մրրիկներից պաշտպանող բարեկամը անտառն է:
Մթնոլորտը կեղտոտում են նաև անտառային հրդեհների արևի դեմքր ծածկող ծուխն ու հրաբխային մուրը:
Մարդիկ ուտելի քարաքոսի «մանանայի» նման գետնին ցրված հատիկները հավաքում ու ալյուր էին սարքում:
Անձրևների և հալոցքի ջրի լեռնային ապարներր մաշեցնող շիթերը քայքայում են նաև շատ հանքային աղեր:

Posted in Ուսումնական նախագիծ

Եռօրյա ճամփորդություն դեպի Ալավերդի

Ճամփորդություն Ալավերդի․ մարզական և հայրենագիտական բաղադրիչով նախագիծ

Ապրիլի 11-13-ը միջին դպրոցի սովորողների խմբով ուղևորվեցինք Լոռու մարզ՝ Ալավերդի քաղաք։ Մեր նախագիծը մարզական էր, սակայն մենք նաև կարևոր դիտարկում կատարեցինք՝ մեկ տարի առաջ Ալավերդիում տեղի ունեցած ջրհեղեղի հետևանքները ուսումնասիրելով։ Քանի որ ճամփորդությունից ուղիղ մեկ տարի առաջ՝ ապրիլի նույն օրերին, նույնպես գտնվել էինք Ալավերդիում, մեզ համար կարևոր էր տեսնել՝ ինչպես է փոխվել քաղաքը տարերային աղետի մեկ տարում։

Ճամփորդության հիմնական նպատակն ու բաղադրիչը մարզական էր։ Մենք հյուրընկալվեցինք Ալավերդու Օլեգ Գորբունովի անվան մարզադպրոցում, որտեղ մարզական ընկերական հանդիպումներ ունեցանք մարզադպրոցի մարզիկների հետ՝ հանդբոլի և բասկետբոլի մարզաձևերից։ Այս հանդիպումները ոչ միայն մարզական փորձի փոխանակման հնարավորություն տվեցին, այլև նպաստեցին նոր կապերի հաստատմանը։ Զրուցեցինք մարզչական կոլեկտիվի հետ, ներկայացրինք մեր կրթահամալիրը, պատմեցինք մեր գործունեության մասին և նրանց հրավիրեցինք մեզ մոտ՝ հետագա համագործակցությունը խորացնելու նպատակով։

Ճամփորդության մի այլ կարևոր բաղադրիչը հայրենագիտականն էր։ Տպավորիչ այցելություններ ունեցանք Լոռու մարզի պատմամշակութային վայրեր։ Այցելեցինք Սանահինի և Հաղպատի վանական համալիրներ՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության մաս կազմող հրաշալի կառույցներ։ Անձամբ ինձ համար հատկապես ուրախալի էր Օձունի վանք այցելելը, քանի որ այնտեղ դեռ չէի եղել։ Դա իսկապես տպավորիչ և գեղեցիկ վայր է՝ յուրահատուկ ճարտարապետությամբ և պատմությամբ։

Ճամփորդությունն ուսանելի, բազմաբովանդակ և տպավորիչ էր թե՛ ուսանողների, թե՛ ուղեկցող ուսուցիչների համար։ Այսպիսի նախագծերը խթանում են ոչ միայն ֆիզիկական ակտիվությունը, այլև ճանաչողական ու հայրենասիրական գիտակցությունը։