Category: Կենսաբանություն 9

1. Ներկայացնել Ֆոտոսինթեզի ողջ գործընթացը։
Ֆոտոսինթեզը այն գործընթացն է, որի ժամանակ բույսերը իրենց համար սնունդ են պատրաստում։ Դա կատարվում է տերևների մեջ, որտեղ կա քլորոֆիլ։ Բույսը վերցնում է արևի լույսը, ջուրը և օդի ածխաթթու գազը։ Արևի լույսի օգնությամբ բույսը սնունդ է պատրաստում և օդ է դուրս տալիս թթվածին։

2. Որ բույսերի մոտ է տեղի ունենում ֆոտոսինթեզը։
Ֆոտոսինթեզ տեղի է ունենում բոլոր կանաչ բույսերի մոտ՝ ծառերի, ծաղիկների և խոտերի մոտ։ Քանի որ դրանք ունեն կանաչ տերևներ, կարողանում են օգտագործել արևի լույսը և պատրաստել իրենց սնունդը։

3. Ներկայացնել միտոզի փուլերը և ինչ կարևոր գործընթաց է կատարվում։
Միտոզը բջջի բաժանումն է, որի արդյունքում առաջանում են երկու նույն բջիջներ։ Սկզբում բջիջը պատրաստվում է բաժանման, հետո նրա նյութերը դասավորվում են, իսկ վերջում բջիջը բաժանվում է երկու մասի։ Միտոզի շնորհիվ օրգանիզմը աճում է և վերականգնվում։

4. Ներկայացնել մեյոզի փուլերը։
Մեյոզը բջջի բաժանման տեսակ է, որը տեղի է ունենում երկու փուլով։ Սկզբում բջիջը պատրաստվում է բաժանման, հետո նրա նյութերը բաժանվում են այնպես, որ բջիջների մեջ նյութը լինում է քիչ։ Արդյունքում առաջանում են չորս բջիջներ, որոնք իրար նման չեն։ Մեյոզը շատ կարևոր է, որովհետև դրա շնորհիվ առաջանում են սեռական բջիջներ, և հնարավոր է դառնում նոր օրգանիզմի առաջացումը։

5. Օրգանիզմների անհատական զարգացւմ (օնտոգենզ)։
Օրգանիզմների անհատական զարգացումը կոչվում է օնտոգենեզ։ Այն սկսվում է ծնվելու պահից և շարունակվում է ամբողջ կյանքի ընթացքում։ Այդ ընթացքում օրգանիզմը աճում է, փոխվում է, ուժեղանում է և հասունանում։ Հետո գալիս է ծերացման շրջանը, և վերջում կյանքը ավարտվում է։

6. Դեկտեմբեր ամսվա բլոգային աշխատանք։
Մեյոզ
Միտոզ

7. Առաջին ուսումնական շրջանի կենսաբանության հաշվետվություն։
Կենսաբանությունից ուսումնասիրեցի հիմնական թեմաները, մասնակցեցի դասերին, գրեցի թեստեր և ամրապնդեցի գիտելիքներս։ Ուսումնական շրջանը անցավ արդյունավետ և օգտակար։
Սեպտեմբեր ամսվա ամփոփում
Հոկտեմբեր ասմսվա կենսաբանաության ամփոփում
Նոյեմբեր ամսվա կենսաբանության ամփոփում

1. Մեյոզի հիմնական նշանակությունն է

ա) Օրգանիզմի աճի ապահովումը
բ) Վերականգնող հյուսվածքների ձևավորումը
գ) Սեռաբջիջների առաջացումը
դ) Էներգիայի արտադրումը

2. Մեյոզի արդյունքով մի մայր բջջից ստացվում է…

ա) 2 դիպլոիդ քույր բջիջ
բ) 4 հապլոիդ դուստր բջիջ
գ) 4 դիպլոիդ բջիջ
դ) 8 հապլոիդ բջիջ

3. Մեյոզի ո՞ր փուլում է տեղի ունենում crossing-over-ը (խաչաձևում)։

ա) Պրոֆազա I
բ) Մետաֆազա II
գ) ԱՆաֆազա II
դ) Տելոֆազա I

5. Մեյոզի I բաժանման ժամանակ ինչպիսի՞ քրոմոսոմներ են բաժանվում։

ա) Քույր քրոմատիդները
բ) Համ Homolog (հոմոլոգ) քրոմոսոմները
գ) mRNA մոլեկուլները
դ) Կենտրոնոմերները

6. Մեյոզի II-ը նման է…

ա) Միտոզին
բ) Պրոֆազա I-ին
գ) ԴՆԹ կրկնապատկմանը
դ) Գամետների միավորմանը

7. Ո՞ր սեռային բջիջներն են առաջանում մեյոզի արդյունքում մարդու օրգանիզմում։

ա) Սպերմատոզոիդ և սոմատիկ բջիջներ
բ) Օվոցիտ և սոմատիկ բջիջներ
գ) Սպերմատոզոիդներ կամ ձվաբջիջներ
դ) Միայն սպերմատոզոիդներ

1․Թեստ

1․ Ի՞նչ է միտոզը։
ա) Բջջի բաժանումը երկու դուստր բջիջների
բ) Սերմի աճը
գ) Սննդի սինթեզը
դ) Շնչառությունը

2․Միտոզի արդյունքում ստացվող բջիջները լինում են․
ա) Տարբեր գենետիկ կազմով
բ) Նույն գենետիկ կազմով
գ) Առանց միջուկի
դ) Առանց քրոմոսոմների

3․Միտոզը տեղի է ունենում․
ա) Սոմատիկ բջիջներում (մարմնի բջիջներ)
բ) Սեռական բջիջներում
գ) Միտոքոնդրիումներում
դ) Քլորոպլաստներում

4․Միտոզի հիմնական նշանակությունը․
ա) Էներգիայի առաջացում
բ) Աճ և վերականգնում
գ) Տեղաշարժ
դ) Սննդի մարսում

5․Միտոզի վերջում ձևավորվում են․
ա) Չորս բջիջ
բ) Երկու նույնական բջիջ
գ) Մի մեծ բջիջ
դ) Սերմաբջիջ

6․Միտոզի ընթացքում բջջի քրոմոսոմների թիվը․
ա) Կրկնվում է
բ) Պակասում է երկու անգամ
գ) Աճում է չորս անգամ
դ) Անհետանում է

7․Ո՞ր գործընթացն է հաջորդում միտոզին․
ա) Ցիտոկինեզ
բ) Ֆոտոսինթեզ
գ) Սերմնավորում
դ) Ֆերմենտացում

1. Ինչ է իրենից ներկայացնում Գլիկոլիզը։
Գլիկոլիզը էներգիայի ստացման մի գործընթաց է, որի ժամանակ գլյուկոզը (քաղցրավենիքային շաքար) բաժանվում է փոքր մոլեկուլների, և այդ ընթացքում բջիջը ստանում է մի քիչ էներգիա (ATP): Սա տեղի է ունենում բջջի մեջ առանց թթվածնի:

2. Ներկայացնել Ավտոտրոֆ և Հոտոտրոֆ։
Ավտոտրոֆ — բույսեր և որոշ միկրոբներ, որոնք կարող են սեփական սնունդը պատրաստել լույսից (ֆոտոսինթեզ) կամ քիմիական նյութերից (քեմոսինթեզ):
Հոտոտրոֆ — կենդանիներ, մարդիկ և շատ միկրոբներ, որոնք սնվում են պատրաստի սննդով, այլ բջիջներից ստանում են էներգիա:

3. Ինչ են իրենցից ներկայացնում ֆոտոսինթեզը և քեմոսինթեզը։
Ֆոտոսինթեզ — բույսերը արևի լույսից օգտագործելով պատրաստում են շաքար և ազատում թթվածինը:
Քեմոսինթեզ — որոշ միկրոբներ պատրաստում են սնունդ էներգիան քիմիական նյութերից ստանալով, լույսի կարիք չունեն:

4. Ներկայացնել քրոմոսոնի կառուցվացքը և ֆունկցյան։
Քրոմոսոնը պատրաստված է DNA-ից և սպիտակուցներից: Այն պահում է գենետիկ ինֆորմացիան, որը ասում է բջիջին, թե ինչպես աշխատել և զարգանալ:

5. Ինչ է կարիոտիպը։
Կարիոտիպը մարդու կամ կենդանու քրոմոսոնների ամբողջ հավաքածուն է, ցույց է տալիս դրանց քանակն ու տեսակը:

6. Կյանքի ոչ բջջային ձևեր՝ վիռուսներ։
Վիռուսները փոքր մասնիկներ են, որոնք չեն կարող առանձին ապրել, նրանք բջջի ներսում են բազմապատկվում: Վիրուսները չունեն բջջային կառուցվածք, բայց կարող են հիվանդություններ առաջացնել:

7. Բջջի բաժանում՝ միտոզ։
Միտոզը բջջի բաժանման գործընթաց է, որի ընթացքում մեկ բջիջը բաժանվում է և առաջացնում երկու նոր բջիջ, որոնք նույնական են իրար հետ և ունեն նույն քանակի քրոմոսոններ, այսինքն՝ նույն գենետիկ ինֆորմացիան, ինչ նախկին բջիջը, այդպիսով նոր բջիջները կարող են ճիշտ աշխատել և շարունակել նույն գործառույթները, ինչ արել է հին բջիջը, միտոզը կարևոր է կենդանի օրգանիզմների աճի, հին և վնասված բջիջների փոխարինման և մարմնի վնասված հատվածների վերականգնման համար, այս գործընթացը թույլ է տալիս, որ մարմինը պահպանվի առողջ, զարգանա ճիշտ ձևով և բջիջների նորացումը շարունակվի բնականոն կերպով։

8. Ներկայացնել նոյեմբեր ամսվա բլոգային աշխատանքները։
Էներգետիկ փոխանակություն
Քրոմոսոմներ, գեներ, կարիոտիպ
Միտոզ

Կարիոտիպը նշանակում է…

ա) Գեների հաջորդականության ամբողջականությունը
բ) Օրգանիզմի բոլոր սպիտակուցների համախումբը
գ) Օրգանիզմի քրոմոսոմների ամբողջական հավաքածուն՝ քանակը, չափը և ձևը
դ) ԴՆԹ-ի կրկնօրինակման գործընթացը

Մարդու սոմատիկ բջիջներում քանի՞ քրոմոսոմ կա։

ա) 22
բ) 23
գ) 44
դ) 46

Մարդու սեռաբջիջներում (գամետներում) քանի՞ քրոմոսոմ կա։

ա) 23
բ) 46
գ) 44
դ) 22

Քրոմոսոմների մեծամասնությունը ի՞նչ ձև ունեն մետաֆազում։

ա) Օղակաձև
բ) S-աձև
գ) X-աձև (երկքրոմատիդ)
դ) Գնդաձև

Քանի՞ զույգ ավտոսոմ և քանի՞ զույգ սեռական քրոմոսոմ ունի մարդը։

ա) 23 ավտոսոմ, 1 սեռական
բ) 22 ավտոսոմ, 1 սեռական
գ) 22 սեռական, 1 ավտոսոմ
դ) 23 սեռական, 2 ավտոսոմ

Կյանքի ոչ բջջային ձևեր — Վիրուսներ

1. Ի՞նչ է վիրուսը։
ա) Միաբջիջ օրգանիզմ
բ) Բազմաբջիջ օրգանիզմ
գ) Ոչ բջջային ձև՝ ժառանգական նյութով և սպիտակուցային պատյանով
դ) Մոլեկուլային միացություն

2․Վիրուսները ունեն․
ա) Միայն ԴՆԹ
բ) Միայն ՌՆԹ
գ) ԴՆԹ կամ ՌՆԹ
դ) ԴՆԹ և ՌՆԹ միասին

3․Ինչո՞ւ են վիրուսները համարվում ոչ բջջային ձևեր։
ա) Որովհետև չունեն բջջային կառուցվածք
բ) Որովհետև չեն բազմանում
գ) Որովհետև չունեն ժառանգական նյութ
դ) Որովհետև չեն կարող առաջացնել հիվանդություն

4,Որտե՞ղ են վիրուսները բազմանում։
ա) Ջրում
բ) Արտաքին միջավայրում
գ) Միայն կենդանի բջջի ներսում
դ) Ինքնուրույն՝ առանց բջջի

---

5. Ինչո՞վ է կազմված վիրուսի մարմինը։
ա) Միայն սպիտակուցներից
բ) Նուկլեինաթթվից և սպիտակուցային պատյանից
գ) Ցիտոպլազմայից և միջուկից
դ) Սպիտակուցից և ածխաջրերի

6. Ո՞ր վիրուսն է առաջացնում ՁԻԱՀ հիվանդությունը։
ա) Գրիպի վիրուսը
բ) Կորոնավիրուսը
գ) ՄԻԱՎ-ը
դ) Հերպես վիրուսը

7. Ինչպե՞ս է վիրուսը վնասում օրգանիզմին։
ա) Բջիջների սնունդը խլելով
բ) Բջիջների ներսում բազմացմամբ և դրանք ոչնչացնելով
գ) Արյան մեջ թունավոր նյութեր արտազատելով
դ) Օրգանիզմի ջերմաստիճանը բարձրացնելով

1․Որտե՞ղ է տեղի ունենում գլիկոլիզը․

ա) միտոքոնդրիում

բ) բջջանյութում

գ) ցիտոպլազմայում 

դ) քլորոպլաստում

2․Գլիկոլիզի ընթացքում գլյուկոզան բաժանվում է՝

ա) երկու պիրուվաթթվի մոլեկուլի

բ) մեկ ածխաթթու գազի մոլեկուլի

գ) չորս ջրածնի մոլեկուլի

դ) մեկ ջրի մոլեկուլի

3․Գլիկոլիզի ընթացքում առաջանում է էներգիա՝

ա) 38 ԱԹՓ

բ) 4 ԱԹՓ, մաքուր՝ 2 ԱԹՓ 

գ) 10 ԱԹՓ

դ) ԱԹՓ չի առաջանում

4․Գլիկոլիզը պահանջու՞մ է թթվածնի մասնակցություն․

ա) այո

բ) ոչ

5․Գլիկոլիզը էներգետիկ փոխանակության ո՞ր փուլին է պատկանում․

ա) առաջին փուլ 

բ) երկրորդ փուլ

գ) երրորդ փուլ

դ) չի պատկանում

6․Ավտոտրոֆ օրգանիզմները՝

ա) սննդանյութերը ստանում են պատրաստի ձևով

բ) սինթեզում են օրգանական նյութեր անօրգանականներից 

գ) սնվում են ուրիշ օրգանիզմներով

դ) չեն կարող էներգիա ստանալ

7․Ավտոտրոֆների օրինակ է՝

ա) բույսեր

բ) կենդանիներ

գ) մարդը

դ) սնկեր

8․Հետերոտրոֆ օրգանիզմները՝

ա) օրգանական նյութերը ստանում են ինքնուրույն

բ) պատրաստի օրգանական նյութեր են օգտագործում 

գ) չեն օգտագործում էներգիա

դ) ապրում են միայն ջրում

9․Քեմոավտոտրոֆ օրգանիզմները էներգիա ստանում են՝

ա) արևի ճառագայթներից

բ) օրգանական նյութերի քայքայումից

գ) անօրգանական նյութերի օքսիդացումից 

դ) ֆոտոսինթեզից

10․Բոլոր կենդանիները համարվում են՝

ա) ֆոտոավտոտրոֆներ

բ) քեմոավտոտրոֆներ

գ)

դ) աբիոտիկ օրգանիզմներ

1. Ներկայացնել ԴՆԹ-ի կառուցվածքը
ԴՆԹ-ն պահպանում է ժառանգական տեղեկությունը։ Այն կազմված է երկու շղթաներից՝ կրկնակի պարույր ձևով։ Նուկլեոտիդները բաղկացած են շաքարից, ֆոսֆորական խմբից և ազոտական հիմքերից (A, T, G, C)։

2. Ներկայացնել ՌՆԹ-ի կառուցվացքը
ՌՆԹ-ն միաշղթա մոլեկուլ է, որը մասնակցում է սպիտակուցների սինթեզին։ Այն ունի ռիբոզ շաքար, ֆոսֆորական խումբ և ազոտական հիմքեր (A, U, G, C)։ Տեսակներն են՝ իՌՆԹ, պՌՆԹ և ռՌՆԹ։

3. Նուկլենաթթուների կառուցվածքը և տեսակները
Նուկլեինաթթուները պահպանում և փոխանցում են ժառանգական տեղեկությունը։ Կան երկու տեսակ՝ ԴՆԹ և ՌՆԹ։ Կազմված են նուկլեոտիդներից՝ շաքար, ֆոսֆորական խումբ և ազոտական հիմք։

4. Ի՞նչ է տրանսկրիպցիան
Տրանսկրիպցիան այն գործընթացն է, որի ժամանակ ԴՆԹ-ի որոշակի հատվածի (գենի) տեղեկատվությունը պատճենվում է և ստեղծվում է համապատասխան ՌՆԹ մոլեկուլ։ Այսպիսով՝ ՌՆԹ-ն ստանում է ԴՆԹ-ի գենետիկ տեղեկությունը։

5. Ի՞նչ է տրանսլյացիան
Տրանսլյացիան այն գործընթացն է, որի ընթացքում իՌՆԹ-ի մեջ կոդավորված տեղեկատվությամբ ռիբոսոմներում սինթեզվում են սպիտակուցներ։ Այս ընթացքում պՌՆԹ-ը բերում է համապատասխան ամինաթթուները, որոնք իրար միանալով՝ ձևավորում են սպիտակուցի շղթան։

1. Ի՞նչ է էներգետիկ փոխանակությունը։
ա) Նյութերի օքսիդացում և էներգիայի ազատում բջջում
բ) Բջջային բաժանման գործընթացը
գ) Օրգանական նյութերի սինթեզը
դ) Ջրի և աղերի փոխանակությունը

2. Ո՞րն է բջջային էներգիայի հիմնական կրողը։
ա) Գլյուկոզ
բ) ԱԹՓ (ATP)
գ) ԴՆԹ
դ) ՌՆԹ

3. Էներգետիկ փոխանակությունը ապահովում է․
ա) Բջջի աճը
բ) Նյութերի սինթեզը
գ) Բոլոր բջջային գործընթացների էներգիան
դ) Միայն շնչառություն

Մաս 2․ Գլիկոլիզ

4. Գլիկոլիզը տեղի է ունենում՝
ա) Բջջակորիզում
բ) Միտոքոնդրիումում
գ) Ցիտոպլազմայում
դ) Քլորոպլաստում

5. Գլիկոլիզի արդյունքում 1 գլյուկոզից առաջանում է՝
ա) 2 պիրուվաթթու և 2 ԱԹՓ
բ) 1 պիրուվաթթու և 1 ԱԹՓ
գ) 2 ջուր և ածխաթթու գազ
դ) 4 ԱԹՓ և 2 ջուր

6. Ավտոտրոֆ օրգանիզմներն իրենց սնունդը ստանում են՝
ա) Պատրաստի օրգանական նյութերից
բ) Ածխաթթու գազից և անօրգանական նյութերից
գ) Այլ օրգանիզմների միջոցով
դ) Միայն կենդանական սնունդից

---

7. Հետերոտրոֆ օրգանիզմներին բնորոշ է՝
ա) Ֆոտոսինթեզ
բ) Քեմոսինթեզ
գ) Պատրաստի օրգանական նյութերի յուրացում
դ) Անօրգանական նյութերից օրգանականների ստեղծում

1․Տրանսլյացիայի ընթացքում ինչ հերթականությամբ ընթանում է գործընթացը․
ա) Տրանսկրիպցիա → Տրանսլյացիա
բ) Տրանսլյացիա → Տրանսկրիպցիա
գ) ԴՆԹ-ի կրկնապատկում → Տրանսկրիպցիա
դ) ՌՆԹ-ի քայքայում → Տրանսլյացիա

2․Տրանսլյացիայի ավարտը տեղի է ունենում, երբ ռիբոսոմը հանդիպում է․
ա) Սկիզբ կոդոնի
բ) ԴՆԹ-ի վերջնական հատվածի
գ) Կանգառ կոդոնի
դ) Նուկլեոտիդային կապի

3․Ինչպե՞ս է կոչվում ԴՆԹ-ի այն հատվածը, որը կոդավորում է մեկ սպիտակուց։
ա) Կոդոն
բ) Գեն
գ) Քրոմոսոմ
դ) Նուկլեոտիդ

1․ Ի՞նչ է գենը։
a) Բջջի էներգետիկ օրգանոիդը
b) Թաղանթային սպիտակուցի տեսակ
c) Ժառանգական տեղեկատվություն կրող ԴՆԹ-ի հատված
d) ՌՆԹ-ի քայքայման արդյունք

2․Որո՞նք են ԴՆԹ-ի հիմնական ֆունկցիաները բջջում։
a) Էներգիայի առաջացում և պահպանում
b) Սպիտակուցների և էնզիմների սինթեզի կառավարում
c) Բջջի կառուցվածքի ձևավորում
d) Ջրի փոխանակության կարգավորում

3․ Նուկլեինաթթուները քանի՞ տեսակ են լինում։
a) Մեկ
b) Երկու՝ ԴՆԹ և ՌՆԹ
c) Երեք
d) Չորս

4․ Ի՞նչ ֆունկցիա ունի ՌՆԹ-ն։
a) Պահպանում է ժառանգական ինֆորմացիան
b) Կատարում է սպիտակուցային սինթեզը՝ փոխանցելով ինֆորմացիան ԴՆԹ-ից
c) Սպիտակուց է
d) Քայքայում է ԴՆԹ-ն

5․ Որոնք են նուկլեինաթթուների մոնոմերները։
a) Ամինաթթուներ
b) Շաքարներ
c) Նուկլեոտիդներ
d) Ֆոսֆոլիպիդներ

6․Նշիր տարբերությունը ԴՆԹ-ի և ՌՆԹ-ի միջև։
a) ԴՆԹ-ն միաշղթա է, ՌՆԹ-ն՝ երկշղթա
b) ԴՆԹ-ն պարունակում է դեզօքսիռիբոզա, իսկ ՌՆԹ-ն՝ ռիբոզա
c) ԴՆԹ-ն պարունակում է ուրացիլ, ՌՆԹ-ն՝ թիմին
d) Երկուսն էլ նույնն են կառուցվածքով