Աշխատանք դասարանում
Հորթը
Օրը թեքվում է դեպի մայրամուտ,
Հովերն են խաղում ձորալանջն ի վար,
Երկարում են խիտ ստվերներն անփույթ
Եվ կամաց-կամաց խառնվում իրար:
Մի հորթ է նստել թեք ձորալանջին,
Թփերում կորած կածանի վրա,
Կարծես քանդակված մի տերև լինի
Մոր լեզվի հետքը ճակատին նրա:
Խոնավ սևահողն իր խոնավ դնչին,
Թփի տակ նստել, որոճում է լուռ…
Մասրենու մի ոստ կպել է պոչին
Եվ թվում է, թե էլ չի պոկվելու:
Ականջի մեկը կախել է մի քիչ,
Իսկ մեկով ինչ-որ ձայներ է որսում,
Կախ ականջի տակ, կիսախուփ աչքից
Արցունքի բարակ առուն է հոսում:
Կանաչ փրփուր է կաթում շրթունքից,
Եվ կանաչել է լեզուն բերանում…
Իսկ աչքից բխած առվի ակունքին
Մի ճանճ է իջել ու չի հեռանում:
Մորթն է թրթռում, երբ ճոճվող թփի
Տերևը հանկարծ քսվում է նրան,
Եվ թրթռում է մորթի հետ նրբին՝
Ծաղկած մասրենու ստվերը վրան…
Հորովելներ են ոլորվում դաշտին,
Սարերի վրա գառներ են մայում…
Մանկության աչքեր, դուք եք այդ հորթին
Մասրենիների արանքից նայում:
Հարցեր և առաջադրանքներ՝
Ձորալանջ-Ձորը եզերող լեռան լանջ,
անփույթ-Անհոգ,անուշադիր,
կածան-Ոտքի նեղ ճանապարհ,
որոճալ-Կերածը բերանը ետ բերելով կրկին ծամելով մանրացնել ու կուլ տալ,
հորովել-Վարելիս երգվող երգ, որի մեջ կրկնվում Է <<հորովել>> բառն իբրև հանգերգ:
6. Տեքստի բոլոր գոյականները դարձրու հոգնակի:
Օր – օրեր
Մայրամուտ – մայրամուտներ
Ձորալանջ – Ձորանալջեր
Հորթ – հորթեր
Կածան – կածաններ
Տերև – տերևներ
Հետք – հետքեր
Լեզու – լեզուներ
Սևահող – Սևահողեր
Դունչ – դնչեր
Թուփ – թփեր
Մասրենի – մասրենիներ
Պոչ – Պոչեր
Ականջ – Ականջներ
Ձայն – Ձայներ
Աչք – Աչքեր
Արցունք – Արցունքներ
Առու – Առուներ
Փռփուռ -փռփուռներ
Ակունք – Ակունքներ
Ճանճ – Ճանճեր
Մորթի – Մորթիներ
Ստվեր – Ստվերներ
Դաշտ – Դաշտերը
Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)
Ընթերցել Հարուկի Մուրակամի ,,Է՜հ, բախտս չի բերում,, պատմվածքը:
Այդ ժամանակ Հնդկաստանը և Եվրոպան ունենին լավ առևտրական կապեր և այդ առևտորը իրագործվում էր ցամաքային ուղու օգնությամբ, բայց այն հաճախ էր փակվում պատերազմների պատճառով: Դրա պատճառով էլ եվրոպացնիները սկսեցին ծովային ճանապարհներ փնտրել դեպի Հնդկաստան:
1492թ. Քրիստոփոր Կոլումբոսը հայտնաբերեց Ամերիկան: Այն կոչվեց Ամերիգո Վեպուչիի անունով քանի որ, նա առաջինը կռահեց, որ Կոլումբոսի հայտնաբերածը Հնդկաստանը չէ:
Վասկո դա Գաման
Ֆերնան Մագելանը
Հնդկացիներ, քանի որ նա կարծում էր, որ գտնվում է Հնդկաստանում:
Ացտեկների պետությունը ստեղծվել է Մեքսիկայի կենտրոնական և արևմտայն տարծքներում:Ֆերնան կորտեսի
Մեքսիկայի հարավում
Պերուի և Բոլիվիայի շրջաններում
1532-1536թ
Հայաստանում այն սկսել է տարածվել I դարից, իսկ Հռոմում և Մերձավոր ԱրևելքումII–III դարերում:
Առաջինը Թադեոսն ու Բարդուղիմեոսը իսկ ավելի ուշ նաև եկել են Հռիփսիմյան կույսերը՝ Հռիփսիմեն, Գայանեն և նրանց 40 ընկերուհիները:
Քանի, որ Հայոց քրիստոնեական եկեղեցու հիմնադիրները եղել էին առաքյալներ:
Տրդատ III-Ի օրոք քրիստոնեությունը 301 թվականին հռչակվեց Հայաստանում որպես պետական կրոն, իսկ առաջին կաթողիկոսը դարձավ Գրիգոր Լուսավորիչը:
Քրիստոնեության ընդունումը նպաստեց թագավորական իշխանության ամրապնդմանը և մեծ դեր կատարեց երկրի կյանքում: Արագացավ Հայաստանի ներքին համախմբումը: Հաջորդ դարերի ընթացքում նույնպես հայ ժողովուրդը պահպանեց իր միասնականությունը:
Քրիստոնեությունը ազդեց մեր ազգային մշակույթի զարգացման վրա:
Որ նա պատերազմ չի սկսի Պարթևստանի հետ և չի աջակցի Հռոմին:
Այն որ նա կհամարվեր «հռոմեական ազգի բարեկամ», իսկ դրա շնորհիվ հռոմը կարող էր նաև չհարձակվել Հայաստանի վրա:
Անտոնիուսը մեղադրեց Արտավազդին նրա համար, որ նա չմիացավ իրեն, որովհետև տեսավ, որ Անտոնիուսի զորքը ջախջախված է:Իսկ այդ մեղադրումը լավ պատրվակ էր Հայաստանը նվաճելու, իսկ հետո կողոպտելու համար:
Արտաքին պատճառները դա հզոր երկրների՝ Պարթևստանի և Հռոմի կոնֆլիկտն էր որը կարող էր նպաստել Հայաստնաի նվաճմանը: Ներքին պատճաեը այն էր, որ 1 թվականին զոհվեց վերջին արտաշեսյան արքան՝Տիգրան IV-ը, իսկ նրա քույրը հրաժարվեց գահից:
Է․Ղազարյանի դասագրքից էջ 177 -ից,խնդիրներ՝134-136
134.
F-75կգ=735Ն | p=F/S=735Ն/0.035մ²=21000Պա
S-0.035մ² |
————-
p-?
135.
F-5տ=5000կգ=49000Ն | p=F/S=49000Ն/1.4մ²=35000Պա
S-1.4մ² |
————-
p-?
136.
F-75կգ=735Ն | S=1.75մ×10սմ=(1.75×1000)×10=17500
17500×2=35000
35000/1000=35
p=F/S=735Ն/35մ²=21Պա
————-
p-?
Աշխատանքի նպատակը. Փորձով ստուգել, թե ուժերի և նրանց բազուկների ի՞նչ հարաբերակցության դեպքում լծակը կմնա հավասարակշռության մեջ:
Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր. լաբարատոր լծակ, ամրակալան, բեռների հավաքածու, չափաքանոն, ուժաչափ:
Լծակի կանոնը. Լծակը կմնա հավասարակշռության մեջ, եթե նրա վրա ազդող ուժերի մոդուլները հակադարձ համեմատական են այդ ուժերի բազուկներին: Բանձևը կլինի F1/F2=l2/l1
Լծակը ամացրեցի ամրակալային այնպես, որ այն ազատ պտտվի ազատ պտտվի իր առանցքի շուրջը: Լծակի ծայրերի մանեկների պտտման միջոցով լծակը հավասարակշռեցի հորիզոնական դիրքում: Պտտման առնցքից որոշակի հեռավորությամբ լծակի աջ բազուկից կախեցի երկու ծանրոց որևիցե տեղում, իսկ ձախ բազուկից կախեցի մեկ ծանրոց և այն տեղափոխելով գտա այն տեղը որտեղից կախելով լծակը եղավ հավասարակշռության մեջ:Չափեցի այս տեղերի և պտտման առանցքի հեռավորությունները՝ l1-ը 7 l2-ը: Ուժաչափով չափեցի երկու ծանրոցի և մեկ ծանրոցի վրա ազդող ուժերը: Արդյունքները գրանցեցի ներքևի աղուսյակում:
Այս փորձը կատարելուց հետո գալիս ենք այն եզրակացության, որ կանոնը ճիշտ է և գործում է։
Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I >>-ից էջ51-ից 54 խնդիրները։
Տարբերակ 1
I Պատ.՝1
II Պատ.՝3
III Պատ.՝2
IV Պատ.՝1
V F=54կՆ=54000Ն
p=40000 Պա
S=F/p=54000Ն/40000Պա=1,35Մ²
Պատ.՝2
Տարբերակ 2
II
III 2
IV 2
V
Տարբերակ 3
I Պատ.`2
II Պատ.՝3
III Պատ.՝2
IV Պատ.՝2
V
Տարբերակ 4
I
F=14000Ն
S=2մ²
p=F/S=14000Ն/2մ²=7000Պա
Պատ.՝1
II Պատ.՝1
III Պատ.՝5
IV Պատ.՝3
V
F=0,96կՆ=960Ն
S=0.2մ²
p=F/S=960Ն/0.2մ²=4800Պա
Պատ.՝4
2. Պատմի՛ր կատարածդ փորձի մասին:
3. Սովորի՛ր
Ատոմն ունի բարդ կառուցվածք, այն կազմված է դրական լիցքավորված միջուկից և նրա շուրջը գտնվող բացասական լիցք ունեցող էլեկտրոններից: Միջուկն իր հերթին կազմված է դրական լիցք ունեցող մասնիկներից և լիցք չունեցող ` նեյտրոններից:
Քիմիական կապը փոխազդեցություն է էլեկտրոնների և միջուկների միջև,
որը հանգեցնում է մոլեկուլում ատոմների միացմանը: Ներկայումս հիմնականում դասակարգվում ենք կովալենտային,իոնային և մետաղային կապեր:
Կովալենտային կապ առաջանում է ոչ մետաղների ատոմների միջև:
Իոնային կապ առաջանում է մետաղների և ոչ մետաղների ատոմների միջև:
Մետաղական կապ առաջանում է մետաղական պարզ նյութերում և համաձուլվածքներում։
1. Ի՞նչ է քիմիական կապը:
Փոխազդեցությունը էլեկտրոնների և միջուկների միջև։
Բացատրե՛ք երկու ատոմների միջև քիմիական կապի առաջացման պատճառները:
Պատճառն այն է, որ բոլոր տարրերը բացի ջրածնից ձգտում են ունենալ 8 էլեկտրոն։
3.Հետևյալ տարրերից որո՞նց մոլեկուլներն են միատոմանի.
ա) ջրածին
բ) հելիում
գ) թթվածին
դ) արգոն
Թվարկե՛ք քիմիական կապի հիմնական տեսակները:
Կովալռնտային, իոնային, մետաղական կապեր։
4.Լրացրե՛ք բաց թողած բառակապակցությունը. կովալենտային կապ առաջանում է երկու ոչ մետաղային տարրրերի միջև:
Լրացուցիչ աշխատանք
1.Որոշե՛ք պրոտոնների, նեյտրոնների և էլեկտրոնների քանակը և ատոմային միջուկի լիցքը հետևյալ տարրերի համար՝ լրացնելով աղյուսակը. C և Fe
C Ar=12 e=6 p=6 n=6
Fe Ar=56 e=26 p=26 n=30
2.Հաշվե՛ք, նյութի՝ NaOH հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը և նյութի բաղադրության մեջ առկա տարրերի զանգվածային բաժինները
Mr(NaOH)=Ar(Na)+Ar(O)+Ar(H)=23+16+1=40
w(Na)=23×1/40×100=57.5
w(O)=16×1/40×100=40
w(H)=1×1/40×100=2.5
Մանվելյան Շուշան 